CCF20110112006

WSPOŁCZESNOSC

Edmund Husserl

(1838-1917), na które uczęszcza! w Wiedniu. Brentano w swej książce Psychologia z empirycznego punktu widzenia, pisa! o psychicznych fenomenach. Stwierdza! także, że psychologia opisowa powinna zajmować się aktami świadomości czegoś, a więc każdy akt świadomości jest intencjonalny. Widać tu pewną zbieżność z badaniami Husserla, szczególnie w pierwszym okresie jego twórczości, gdy dopracowywał swój język filozoficzny. Brentano zainteresował więc na pewno Husserla swoją teorią intencjonalnośd i koncepcją psychologii opisowej. Wśród inspiratorów myśli twórcy fenomenologii wymienia się także filozofa z Pragi, B. Bolzano. Bolzano w swoim czterotomowym dziele (1837) analizował aparat badawczy nauki, a przecież Husserla przez całe jego twórcze życie zajmowało stworzenie jej podstaw. Negowanie psychologizmu w nauce i skupienie się na pojęciach logicznych u Bolzano bardzo odpowiadało dążeniu autora Badań logicznych do stworzenia nauki czystej. W późniejszych latach zaznaczyło się u niemieckiego filozofa duże zainteresowanie myślą Kartezjusza.

Wpływ i recepcja fenomenologii Husserla

Fenomenologia Husserla była i jest najbardziej wpływową filozofią nowożytną. Józef Tischner zaczyna swój krótki esej W kręgu myśli Husserlowskiej od znamiennego zdania: „Wpływ Husserla na myśl filozoficzną jest dziś tak wielki, że nie sposób ogarnąć jednym spojrzeniem wszystkie jego płaszczyzny i rozgałęzienia. Nawet ci myśliciele, którzy ostro protestują przeciw fenomenologii, są często jej ukrytymi dłużnikami Już na początku XX w. w Getyndze (1901-1914) powstała szkoła fenomenologii gromadząca licznych zwolenników. Uczennicą i asystentką Husserla była współczesna święta katolicka i patronka Europy w kościele katolickim - Edith Stein, która później pc wstąpieniu do klasztoru, aż do męczeńskiej śmierci w Oświęcimiu, próbowała łączyć tomizm z fenomenologią. Uczniem Husserla był oczywiście także Roman Ingarden. Do grona współpracowników w Getyndze należał m.in. teoretyk prawa A. Reinach. W tym czasie powstała również szkoła monachijska, do której należeli A. Pfander. M. Scheler. Pod wpływem Husserla pozostawał także Martin Heidegger, który później kroczył odrębną drogą. Na bazie fenomenologii kształtuje się cały nurt badań, który nazywamy „fenomenologią religii" - tutaj ogromną rolę odegrał Max Scheler, który obok Husserla tworzył swoją fenomenologię wartości.

Współczesna filozofia hermeneutyczna, z Hansem-Georgem Gadamerem i Paulem Ricoeurem na czele, również dużo zawdzięcza badaniom Husserla. Ricoeur zawdzięcza wiele fenomenologii w swojej teorii badań symbolicznych, zauważył bowiem, że jednym ze stadiów badań symboli powinno być stadium fenomenologiczne. Pod wpływem wielkiego fenomenologa był także Emmanuel Levinas, który zapoznał się z Husserlem bez wpływu getyngeńczyków i Heideggera, tym samym należy do interesujących spadkobierców czystej fenomenologii w ujęciu jej twórcy (oczywiście czyta ją krytycznie). Na wykłady autora Medytacji kartezjańskich chodził także znakomity francuski filozof Maurice Merleau-Fbnty,

352