CCF20110112007

Edmund Husserł

WSPÓŁCZESNOŚĆ

późniejszy autor Fenomenologii percepcji. Był on pod jego wpływem, zapoznawał się też z jego dziełami w Archiwum Husserla w Louvain.

Kiedy dzisiaj dyskutuje się o paradygmacie nauki, nie pomija się osiągnięć Husserla. Jego recepcja i wpływy ciągle trwają, ponieważ filozofowie nadal wczytują się w ogromną ilość zapisków i dzieł, których za życia nigdy nie publikował.

Fenomenologia Husserla w Polsce

Uczniem Husserla, który zaszczepił badania fenomenologiczne w Polsce był Roman Ingarden. Polski filozof jako uczeń Husserla z pierwszej fazy fenomenologii (okres Getyngi) przez dalsze swoje życie „tropił" idealizm w filozofii swego mistrza i wchodził z nim w poważny spór. Efektem dyskusji z dawnym nauczycielem była książka Ingardena Spór o istnienie świata, która ma swoje miejsce w światowych dyskusjach nad fenomenologią. Spór dotyczył istoty fenomenologii i jej zadań.

Innym wielkim kontynuatorem myśli Husserla był z kolei uczeń Ingardena, twórca .filozofii dramatu" Józef Tischner. Jego recepcja dzieł niemieckiego filozofa pozwoliła -.vykształcić własną, oryginalną koncepcję filozoficzną.

Do wielkich postaci w Polsce, który sięgał do fenomenologii (z tym, że częściej do l.Iaxa Schelera), należy Karol Wojtyła - w swoim znakomitym dziele Osoba i czyn odnosi się kilkakrotnie do niemieckiego fenomenologa, raz krytycznie, kiedy pisze o osobowej podmiotowości, innym razem uznaje jego dokonania w badaniu świadomości czy aktów intencjonalnych.

Fenomenologia w literaturze i kulturze

Edmund Husserl.

W zasadzie można mówić o kierunku we współczesnej nauce o literaturze, który podejmuje metodę fenomenologiczną. Twórcą fenomenologicznej estetyki i teorii dzieła literackiego jest polski uczeń Husserla, Roman Ingarden. Należy wymienić kilka jego rozpraw, które przyczyniły się do rozpowszechnienia metody fenomenologicznej ^T.v badaniach literackich: 0 dziele literackim (1931); O poznawaniu dzida literackiego 1937); Szkice z filozofii literatury (1947); Studia z estetyki (t. 1-3, 1957-1970). Ingarden zajął się między innymi sposobem istnienia dzieła sztuki.

Opierając się na analizach fenomenologiczno-hermeneutycznych, które mają źródło w metodologii Husserla, ciekawe wydaje się odczytanie literatury, jakie zaproponował Józef Tischner, np. w rozmyślaniach nad dziełami Dostojewskiego - bohaterowie, nosiciele idei u rosyjskiego pisarza, poddani są fenomenologicznym badaniom istoty.

W swoich Dziennikach twórcę fenomenologii przywoływał Witold Gombrowicz. Wskazywał go jako znaczący przykład filozofa, bez którego trudno czytać np. Sartre'a i Heideggera.

Kto jest twórcą zastosowania fenomenologii w badaniach literackich? Jakie dzieła potrafisz wymienić?

353