CCF20101219060

I

w tamtym czasie wyraźnie ustępuje pola dwóm rodzajom jednosiecznych mieczy, zwanych machaim i kopis. Mimo często spotykanej tezy, iż jest to jedna konstrukcja występująca pod dwoma nazwami, widać istotne przesłanki skłaniające do rozróżnienia tych mieczy.

Machaira

Najprostszą metodę klasyfikacji przyjął Anderson, uznając kopis za rodzaj tasaka, zaś machairę za szablę. Jednocześnie uznał a priori, że broń sieczna jest znacznie dłuższa od kłującej i może mierzyć do 80 cm.⁵¹ Na marginesie tych rozważań można by dodać jeszcze jedno kryterium: krzywizna kopis jest niewielka i wynika z esowatego kształtu siecznego obrzeża, podczas gdy krzywizna machairy jest nadto wyraźna i charakterystyczna. Pierwowzoru tej oryginalnej broni należałoby szukać prawdopodobnie na Wschodzie. Czy jednak rzeczywiście machaira przywędrowała z Persji w V w. p.n.e. jako późna wersja miecza sierpowatego, dobrze znanego od dawna w Mezopotamii i Egipcie, gdzie nosił nazwę chepesz⁵² Odpowiedź na to pytanie nie może być jednoznaczna, a pole do badań mieliby i lingwiści, poszukując związku między egipskim słowem chepesz a greckim kopis, mając na uwadze kontakty najemnych żołnierzy helleńskich z Egiptem w okresie, w którym się pojawia. Równie frapującym zagadnieniem jest wpływ tradycji mezopotamskiej na uzbrojenie najemników greckich służących władcom nowobabilońskim. Zważywszy na różnice konstrukcyjne krzywych mieczy, w tym kręgu cywilizacyjnym upatrywać by można prototypu machairy.

Najmniej problemów przysparza czas jej wprowadzenia do uzbrojenia greckiego, określany na przełom VI-V w. p.n.e.⁵³ Jedynie Everson przyjmuje, że najpierw pojawiła się na Krecie, by około 650 r. p.n.e. rozprzestrzenić się na kontynencie. Sekunda opowiada się za Bliskim Wschodem, Connolly uważa Etrusków za wynalazców, a Snodgrass w tej roli widzi Traków.⁵⁴ Badacze rosyjscy - odmiennie, uważają Europę Środkową i krąg kultury halsztackiej za obszar, gdzie się narodziła i skąd przyjęły ją plemiona trackie, by następnie zapoznać z nią Greków kontynentalnych, ci zaś rozpropagowali ją u Etrusków w Italii. Z czasem przyjęła się, poza Bałkanami i Italią, również na Półwyspie Pirenejskim.⁵⁵

Z wprowadzeniem machairy rzadko przedstawiano prosty miecz jako broń kłującą, więc mogła być ona wytwarzana z masywną klingą zaopatrzoną w zbroczą, jako ciężka odmiana broni siecznej. Zresztą między końcem VI w p.n.e. a IV w. p.n.e. zdecydowanie ustępowała popularnością prostemu mieczowi.⁵⁶

Miecz grecki typu machaira