Postać zewnętrzna kultury, inaczej zobiektywizowana (działania ludzkie, przedmioty będące wytworem tych działań), materialna bywa utożsamiana z cywilizacją. Wchodzą w nią: budynki, drogi, mosty, przedmioty użytkowe.
Postać wewnętrzna kultury, zintemalizowana, tkwiąca w świadomości ludzi (wzory, normy, oceny, przekonania tkwiące w umysłach) odnosi się do jej aspektu niematerialnego i ma charakter symboliczny. Zawierają się w niej zarówno znaki, jak i symbole. Jej tworzywem są: nauka, wiedza, sztuka, religia.
W obrębie kultury symbolicznej wyróżnić można:
* kulturę dominującą, uprawnioną, oraz
• niższą, tzw. Podkulturę.
Kultura dominującą koncentruje się wokół kanonu, rozumianego jako zespół konkretnych elementów, przekazów, idei, legend, opisów historycznych czy dzieł artystycznych.
Wszystko to, co znajduje się poza kanonem, ze względu na swą niższą wartość zaliczane jest do podkultury.
Ze względu na zasięg odbioru kulturę można podzielić na:
• Ludowa,- charakteryzuje ją łatwość odbioru i wąski jego zasięg, przekaz ma zazwyczaj formę ustną, treść kultury ludowej mają charakter spontaniczny, wolny od alienacji, ponieważ twórczość tego typu ma charakter niezawodowy, jest na ogół wytworem artystów amatorów;
• Popularną- charakteryzuje ją szeroki zasięg odbioru, jeao łatwość i dostępność. Przekaz ma charakter masowy, treści są demokratyczne, przystosowane do możliwości odbioru przez ogół społeczeństwa;
• Elitarną - charakteryzuje ia największy zasięg i trudna dostępność, przekaz skierowany jest do wąskiego kręgu
odbiorców, a jej treści mogą być różnie odbierane: mogą budzić zachwyt, jaki i być odrzucane." — ----—
Z podziałem kultury wg kryterium zasięgu i reprezentatywności wiążą się funkcje symboli zawartych w kulturze:
* funkcja ekspresyjna - związana z wyrażaniem swoich emocji, przeżyć czy stosunku do wydarzeń społeczno -politycznych; funkcję tę mogą pełnić przede wszystkim wytwory kultury elitarnej;
© funkcia integracyjna i emancypacyjna - w obrębie kanonu mieszczą się wartości narodowe, czy wspólne dla pewnej grupy społecznej, stanowiąc źródło identyfikacji dla jej członków; funkcję tę pełni kultura wysoka, dominująca;
© -funkcja rozrywki, hedonizmu - dostarczanie wrażeń; odnosi się głównie do kultury masowej, popularnej Kultura a między pokoleniowa transmisja wartości Margaret Mead wyróżnia stadia rozwoju kultury:
© Stadium postfiguratywne - produkt społeczności pierwotnych, prymitywnych i wyspiarskich, ale także starożytnych, rozwijająca się ód czasów prehistorycznych do rewolucji przemysłowej;
* Stadium konfiguratywne- towarzyszą jej zarówno bąrdzo^iynamiczne zmiany gospodarcze, jaki i dotyczące
rzeczywistości społecznej. Procesy te w istotny sposób’ wzmagają siłę przepływu informacji, a międzypokoleniowa transmisja wartości nabiera charakteru dwukieruńkowegoj frwa od rewolucji przemysłowej do końca.II wojny światowej;____
© Stadium prefiguratywne — nie jest jednak, jak dwa poprzednie, jednolite, brak mu jednoznaczności, powoduje to
niespójność przekazu treści socjalizacyjnych, ich wzajemne wykluczenie, przemijalność i tymczasowość zasad życia społecznego.
Istotą związku między kulturą a człowiekiem jest jej wpływ na osobowość jednostki.
-A
AJ
Stadium postfiguratywne przyczynia się do tworzenia osobowości sterowanej tradycją, gdzie poznawanie reguł spółećŹńego'świdfd'polega na sfopniowym ó'dśłanianiu jegórfhecfią7iIżmÓ^^iześżłość ma większą siłę
informującą niż teraźniejszość, czy przyszłość. '' " --------------
Kultura konflguratywna przyczynia się do tworzenia osobowości wewnątrzsterownej, czyli opartej na zinternalizowanych i akceptowp«ych^R^jedn^s^pregyłactywspógycra społecznego. Reguły te są stopniowane pfi ^w zależńościad wieku, pochodzenia i potencjalnej możliwości każdego członka społeczeństwa. Osobowość wewnątrzsterowna wyposażona jest w mechanizmy regulacyjne zapewniające możliwość poszukiwania i ■ odnajdywania swego miejsca w świecie, decydowania o nim według kryteriów indywidualnej użyteczności, o przyjmowaniu jednych, a odizuęaniurinnyeh wzorów życia społecznego.
Kultura prefiguratywna sprzyja zewnątrzsterowności jako cesze osobowości jednostki. Szybkie tempo przemian, masowy charakter informacji powodujące nie jest .łatwo odnaleźć się w otaczającym nas świecie. Konieczna jest elastyczność, zdolność do szybkiej adaptacji, rezygnowania z tego, co było ważne, na rzecz tego, co w perspektywie przyszłości może okazać się ważniejsze.
P
Wychowanie międzykulturowe wg Z. Melosika to działanie zmierzające do wyjaśnienia perspektyw i konsekwencji „wielokuiturowości” jako zjawiska społecznego. Jest to uczenie się bycia w świecie różnic, odmienności, szybki przemian, f ' uczenie przeciwdziałania zagrożeniom cywilizacyjnym, kształtowanie postaw otwartości na innych. Wychowanie
międzykulturowe nie ogranicza się tylko do kształtowania właściwych reakcji na odmienności kulturowe, ale odnosi się także do całokształtu sytuacji wynikających z różnorodności, zmienności otoczenia społecznego.
.-A >'