f
Dwa rozumienia konotacji w składni:
1. zjawisko tekstowe - ‘otwieranie w tekście miejsca przez jedne formy wyrazowe dla innych form’, np. przysłówek szybko zapowiada obecność czasownika [szybko biegnie);
2. podstawowy środek zdaniotwórczy: sygnalizuje szkielet składniowy zdania
- ‘właściwość leksemu, wymagania wystąpienia podrzędnika uzupełniającego znaczeniowo treść leksemu’, np. czasownik otwiera miejsca dla grup nominalnych w różnych formach i funkcjach [wymagania semantyczne i formalnej. Ąkt f irjYCU/AtL CLćMjiA \
• Jest to szkielet konstrukcyjny zdania, oparty na wymaganiach semantyczno-składniowych użytego w
zdaniu czasownikami^ Uk£X(W (YvvU + j^iLC^o ^ ■
• Poszczególne pozycje składniowe wymagane przez czasownik mogą być w konkretnym zdaniu mniej lub bardziej rozwinięte (nawet wyzerowanej "vfjLUU/-CL
• Abstrakcyjny układ pozycji składniowych wyznaczany przez właściwości konotacyjne
(semantyczno-składniowe) czasownika, ,.uU.vup C/UyV\M .
.Abstrakcyjna reprezentacja zdania empiryclnego przeFzbiór fra? siadający się z frazy finitywnej oraz fraz bezpośrednio wobec niej podrzędnych, które są przez Viią\vymagane" (Saloni, Świdziński).
■ W schemacie zdaniowym abstrahujemy od składu leksykalnego zdania, od porządku linearnego grup składniowych, od ich budowy wewnętrznej i członów luźnych. Redukujemy zdanie do składu minimalnego. '
ZDANIE MINIMALNE - konstrukcja, z której nie może być usunięty żaden element bez naruszenia pełności komunikacyjnej (zrozumiałości) wypowiedzi.
FRAZA WYMAGANA to jednostka składniowa, która musi być dołączona do danej formy wyrazowej, aby zawierające ją wypowiedzenie było pełne (nieeliptyczne). -» Wypowiedzenie nieeliptyczne to takie, w którym zapowiedzi konotacyjne wszystkich tworzących je form są spełnione.
Ort-1 tAK/ulOAJjyuLCp ! vwyjlkrw* r , t, ». , .N-óOAWH
Ćwiczenie 2. Ile leksemów PIĆ można wyróżnić w podanych zdaniach:
a) Gdy Maria zorientowała się, że Jan pije, była przerażona. ^ ' l.
b) Jan zawsze rano pije kawę. |\Ja-\J ~ tilą
c) W Polsce coraz więcej pije się piwa. U ' H lj
(1 d) Ta roślina pije dużo wody. f\j/\ ~\J ~ fj ^
© e) Buty mnie piją. [L -\J -
(©£) Oo \LOya pYe/wf ćwiczenie 3. Jakie schen czasownika ZAPISAĆ w tych zdaniach:
Uifr) jY U/)
Ooó rfljp, U/)
bMf
u6oo rhYłl CUJ
?
jakie schematy zdaniowe realizują podane wypowiedzenia? Jakie jest znaczenie
a) Jan zapisał żonie dom. IĆftcA KUhoi LGA . __
^ ^ b) Ojciec zapisał syna na zajęcia sportowe. ijJćA Y£Yr\ f)LkX oto
(V c) Lekarz zapisał pacjentowi leki. Ictt/l 9vA/jr*MXA. kX)YtU/y C/g.0 UIX- '
,^ d) JPiotr zapisał numer na kartce. OOÓ (AćIaa^ , ^
e)~/an~zapisałdane na dysku. ====fJCkżjn /TO-l OcA Y
^wiczenig^t. Poniższe kształty mogą reprezentować leksemy o różnych wymaganiach syntaktycznych i rożnych znaczeniach. Zbuduj zdania minimalne z tymi jednostkami i przedstaw ich wymagania w
postaci schematów zdaniowych.
-=> UWaaĆ -»> uioUa (V'Wl‘'/V)
ODMÓWIĆ, LICZYĆ, WIDZIEĆ, SŁYSZEĆ, WIERZYĆ, CZUĆ
■'X YY" 1
-s> i/c, N. , ( ' u /
urmii LO roi ^
/K& CADi
r
Orf)
X
ODO
CU