VII. Hybrydyzacja
Przestrzenny układ orbitali atomów przed powstaniem związku chemicznego nic musi odpowiadać układowi po utworzenia związku .
Możliwe jest powstanie z nowych orbitali walencyjnych o różnych poziomach energetycznych, o takim samym stanie energetycznym jednak o innym kształcie niż orbitale początkowe.
Mieszanie się orbitali danego atomu nazywane jest hybrydyzacją.
Hybrydyzacji ulegają tylko orbitale walencyjne ( zewnętrzne V
W wyniku hybrydyzacji możliwe jest powstanie nie sparowanych elektronów umożliwiających otrzymanie związków chemicznych.
Nowy układ przestrzenny korzystniejszy jest do utworzenia wiązań chemicznych nawet gdy nie związane to jest z powstaniem nie sparowanych elektronów.
Kształt geometryczny po hybrydyzacji układa się tak, żeby wolne pary wolne pary elektronowe oraz podstawniki związane z atomem centralnym w nowym układzie znajdowały się w jak najdalej od siebie odległości.
Sumarycznie ilość orbitali biorących udział w hybrydyzacji odpowiada ilości powstałych nowych orbitali.
- Hybrydyzacji sp. na przykładzie berylu.
W wyniku nałożenia się jednego orbitalu atomowego -s jednego p powstaje orbital liniowy- sp,. Ponieważ w hybrydyzacji uwzględnia się tylko orbitale walencyjne to z czterech posiadanych przez beryl elektronów dwa z nich (sparowane ) znajdują się na orbitalu 2s .
Dostępne na tym poziomie dla berylu sąjeszcze puste trzy orbitale 2p ( px, kpy, p2) o wyższym stanie energetycznym ( patrz rys.§). Z schematu wynika ,że w stanie podstawowym konfiguracja elektronowa odpowiada gazowi szlachetnemu i niemożliwe byłoby utworzenie związku chemicznego.
20y 2py 2P/
2s | ||
i |
Rys. 9- Stan podstawowy berylu
W wyniku hybrydyzacji z orbitalu s i px powstają dwa orbitale sp oznaczone f i t2 o jednakowym poziomie energetycznym rys .&•
Ponieważ orbitale t| i t2 sąjednakowe pod względem energetycznym , to zgodnie z regułą Hunda dwa elektrony które znajdowały się uprzednio na orbitalu 2s po jednym przejdą na orbitale t| i t2, umożliwiając do powstania dwu wartościowego jony i tym samym utworzenie połączeń np.BeH2 czy BeCf
Py P*
Rysi©. Stan berylu po hybrydyzacji
30