CCI00015

rakterze politycznym), które dyskwalifikują osoby je piastujące jako kandydatów w wyborach do Izby Gmin (ograniczenie biernego prawa wyborczego) lub których przyjęcie przez członka Izby Gmin powoduje utratę mandatu poselskiego.

W związku z rozpowszechnianiem się formy ustawodawstwa delegowanego i w celu poddania go kontroli wydana została w r. 1946 ustawa określająca jako formy kontroli parlamentarnej aktów ustawodawstwa delegowanego zatwierdzającą lub negatywną rezolucję parlamentu.

W roku 1967 wprowadzono do systemu organów nową instytucję - Parlamentarnego Komisarza ds. Administracji - rzecznika naruszonych przez administrację praw i interesów obywateli (ombudsman).

Struktura władz na szczeblu lokalnym zorganizowana jest na podstawie wydanych osobno dla Anglii i Walii, Szkocji, Irlandii Północnej ustaw o samorządzie lokalnym z lat 1972-1973. Zostały one zmienione ustawą z r. 1996.

Osobną grupę aktów prawnych stanowią uregulowania dotyczące struktury Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Unitarny charakter państwa ma dosyć skomplikowaną organizację wewnętrzną, której podstawy wynikają z ustaw: o unii ze Szkocją z r. 1707, o unii z Irlandią z r. 1800 oraz ustawy z r. 1920 o ustroju Irlandii, zmienioną w r. 1922 ustawą o Wolnym Państwie Irlandzkim. Inaczej zupełnie uregulowany jest w ramach Zjednoczonego Królestwa status najbardziej zintegrowanej z Anglią Walii, wcielonej do królestwa ustawą parlamentu z r. 1536.

Szkocja i Walia w efekcie połączenia z Anglią stopniowo traciły na swojej odrębności, chociaż do dzisiaj Szkocja posiada odmienny niż w Anglii i zintegrowanej z nią Walii system prawny, system sądownictwa i szkolnictwa, kościół, ustrój administracji lokalnej. Wpływy angielskie nie zdołały jednak osłabić nastrojów i dążeń o charakterze niepodległościowym i separatystycznym w obydwu krajach. Uwzględniając je, utworzono w r. 1929 urząd sekretarza stanu ds. Szkocji i w r. 1964 analogiczny ds. Walii. Obaj sekretarze stanu są członkami gabinetu. Odrębności obydwu krajów uwzględniono również w wewnętrznej organizacji parlamentu brytyjskiego, powołując Wielką Komisję Szkocką i Wielką Komisję Walijską. Podjęta w roku 1979 pierwsza od kilku stuleci próba zmiany statusu politycznego Szkocji i Walii nie powiodła się. Odrębne dla Szkocji i Walii ustawy o powołanie w tych krajach narodowych zgromadzeń ustawodawczych poddane pod referendum nie uzyskały wymaganych do ich wejścia w życie 40% głosów. Niemniej idea dewolucji Szkocji, a także Walii znalazła poparcie zdecydowanej większości Szkotów i Walijczyków, którzy w referendach - 11 września w Szkocji i 19 września 1997 r. w Walii -opowiedzieli się za powołaniem regionalnych parlamentów narodowych.

W konsekwencji laburzystowski rząd wniósł do Izby Gmin projekty ustaw dotyczące dewolucji Szkocji i Walii. Inicjatywa ustawodawcza rządu doprowadziła do uchwalenia w r. 1998 ustawy szkockiej (The Scotland Act) i ustawy walijskiej (The Government ofWales Act). Ustawy te nie naruszają co do zasady

18