CCI00022

podejmowana jest przez monarchę, faktycznie zaś przez premiera. W warunkach systemu dwupartyjnego stanowi to ogromny przywilej dla partii rządzącej, chociaż premier brytyjski, podejmując decyzję o rozwiązaniu parlamentu, działa przeważnie samodzielnie, bez udziału swego gabinetu lub kierowniczych organów własnej partii. Sens rozwiązania nie polega tu na walce gabinetu z większością parlamentarną (chociaż „modelowe” rozwiązanie Izby Gmin - konflikt rządu z parlamentem - nie stracił zupełnie swojego znaczenia)¹⁰, lecz tkwi w stosunkach między rządzącą partią większościową a wyborcami. Premier, dążąc do utrzymania władzy własnej partii, wybiera moment najdogodniejszy do rozwiązania parlamentu, uwzględniając przy tym obecną sytuację gospodarki narodowej, stosunki międzynarodowe, stosunki wewnątrz własnej partii, a także Danii opozycyjnej. Pamiętajmy o tym, że partia decydująca się na rozwiązanie parlamentu posiada w nim większość, a rozwiązanie izby ma na celu utrzymanie lub powiększenie tej większości. Wybierając stosowny moment, ma ona możliwość nie tylko przygotowania własnego programu wyborczego, wykorzystania sprzyjającej sytuacji, ale także możliwość świadomego i celowego kształtowania faktów politycznych i ekonomicznych, zapewniających poparcie społeczeństwa. Opozycja, nie chcąc być zaskoczona terminem wyborów w niedogodnym dla siebie momencie, stara się przez cały okres trwania pełnomocnictw parlamentu być w każdej chwili gotowa do przeprowadzenia kampanii wyborczej. Toteż bez przesady można powiedzieć, że walka wyborcza toczy sie przez cały czas trwania pełnomocnictw parlamentu, nasilając się w miarę zbliżania się do końca 5-letniej kadencji.

Wybory odbywają się na podstawie programu przygotowanego przez partię. “ Program ten w zasadzie układa kierownictwo partyjne, starając się umieszczać w nim te postulaty i żądania społeczeństwa, które są szczególnie popularne w podstawowej grupie wyborców własnej partii lub też w grupie, którą partia chce pozyskać. Charakterystyczne jest unikanie w przedstawionym programie elementów zbyt kontrowersyjnych i drażliwych, co w konsekwencji prowadzić może do zacierania ostrych różnic programowych i upodabniania się programów dc siebie. Partie częstokroć zadowalają się ogólnikami pozwalającymi na różnorodną interpretację, niewiążącymi zbytnio przyszłego kierownictwa. Miejsce racjonalnych wywodów zajmują często slogany, hasła wyborcze czy nawet symbole. W Wielkiej Brytanii, podobnie jak i gdzie indziej, programy wyborcze stanowią konfrontację negatywną: każda partia zamiast przedstawić własne projekty, w które się angażuje i na podstawie których będzie oceniana przez wyborców - woli podejmować krytykę swego przeciwnika. Programy wyborcze

¹⁰ Porównaj J. Stembrowicz, Rząd w systemie parlamentarnym, Warszawa 1982, s. 30-31. Amor, wskazując na modyfikację rozwiązania parlamentu, zwraca uwagę na możliwość utraty przez większość parlamentarną mandatów na skutek wyborów uzupełniających lub naruszenia dyscypliny partyjnej, lub też w sytuacji, gdy partia, która uzyskała najwięcej mandatów, nie ma bezwzględnej większości w Izbie Gmin.

" Szerzej na temat programów wyborczych i ich roli w państwach burżuazyjnych zob. M. Sobolewski, Partie i systemy partyjne, s. 309-320.

25