CCI00133

kompleksowym, w którym obok norm cywilnoprawnych (mających przewagę) występują również normy z zakresu innych gałęzi prawa, jak ustawa z 25.09.1982 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn. Dz.U. z 1991 r. Nr 18. poz. 80 z późn. zm.) czy ustawa z 17.02.1982 r. — prawo spółdzielcze ( tekst jedn. Dz.U. z 1995 r. Nr 54. poz. 288 z późn. zm.); d) typowe uregulowania szczególne, normujące z określonych powodów (najczęściej dla ochrony strony słabszej) materię objętą kodeksem w sposób szczególny, teoretycznie na czas przejściowy, jak np. ustawa z 2.07.1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 120. poz. 787 z późn. zm.). Tylko przejściowo — jak się zdaje pozostaje poza kodeksem materia unormowana w ustawie z 24.06.1994 r. o własności lokali (Dz.U. Nr 85, poz. 388 z późn. zm.), która z pewnością zostanie do niego włączona w przyszłości¹⁴. Mniej chyba realne jest włączenie do kodeksu regulacji dotyczącej zastawu rejestrowego, zawartej w ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (p. rozdz. II. § 4, II).

Niezależnie od przyczyn, o których była mowa, za pozostawieniem większości wspomnianych regulacji poza kodeksem przemawia także konieczność zachowania przejrzystości tego podstawowego aktu normatywnego.

Gdy ta sama materia uregulowana jest w ustawie ogólnej i szczególnej, pierwszeństwo ma — w myśl łacińskiej paremii lex specialis derogut legi generali (przepis szczególny wyłącza stosowanie przepisu ogólnego) ustawa szczególna.

VIII.    Wypada wreszcie wspomnieć o regulacji stosunków cywilnoprawnych zawartej w kodeksie postępowania cywilnego, mimo że książka niniejsza stanowi podręcznik z zakresu prawa materialnego. Jest to uzasadnione z dwu powodów. Po pierwsze, przepisy proceduralne są —jako te. które chronią cywilne prawa podmiotowe —jak najściślej związane z unormowaniami wchodzącymi w zakres prawa cywilnego. Po drugie, w kodeksie tym można znaleźć wiele przepisów, które mają charakter materialnoprawny (jak np. niektóre przepisy o legitymacji do wszczynania postępowań cywilnych).

IX.    Kodeks cywilny (podobnie zresztą jak i inne kodeksy) nie jest z punktu widzenia konstytucyjnego szczególnym rodzajem aktu normatywnego, należy on do tzw. ustawodawstwa zwykłego, czyli pod względem hierarchicznym stoi na równi z każdą inną ustawą. Cecha wyróżniająca kodeks od innych ustaw wiąże się z jego treścią. Przez kodeks bowiem rozumie się powszechnie akt ustawodawczy obejmujący podstawowy trzon przepisów bądź całej gałęzi prawa (np. kodeks cywilny, kodeks karny itp.), bądź przynajmniej pewnego większego działu danej gałęzi prawa (np. do 1965 r. obowiązu-

¹⁴ Problematyce najmu lokali i własności lokali poświęcone są m.in. następujące prace: J. Ignatowicz: Komentarz do ustawy o własności lokali. Warszawa 1995; B. Janczewska, J. Wyszkowski: Nowe ustawy lokalowe z komentarzem. Jaktorów 1995; A. Mączyński. A. Proksa: Nowe prawo lokalowe z komentarzem. Kraków 1994; M. Nazar: Własność lokali. Lublin 1995.

66