77
5.2. Biologiczne usuwanie fosforu w wyniku „nadmiarowego pobierania”
madzonego w urządzeniach części ściekowej oczyszczalni (np. w odtlenionych strefach komory napowietrzania czy w strefie przydennej osadników wtórnych) oraz osadu nadmiernego w trakcie jego przetwarzania w części osadowej (np. w zagęszczaczu grawitacyjnym czy w komorze fermentacyjnej). Należy zapobiegać temu zjawisku przez odpowiednie natlenianie komory tlenowej reaktora biologicznego (stężenie tlenu w każdym punkcie komory powinno być wyższe od 0,5 g02/m3) oraz przez skrócenie czasu zagęszczania osadu w osadniku wtórnym (czas zagęszczania nie powinien przekraczać 3 godzin). W przypadku przeróbki osadu nadmiernego jego zagęszczanie powinno być prowadzone oddzielnie od osadu wstępnego. Podczas gdy do zagęszczania tego ostatniego korzystnie jest zastosować zagęszczanie grawitacyjne, to zagęszczanie osadu nadmiernego powinno być prowadzone na drodze flotacji (proces prowadzony w warunkach tlenowych) lub przy wykorzystaniu zagęszczaczy mechanicznych (krótki czas procesu uniemożliwia zagniwanie osadu). Wtórne uwalnianie fosforu zależy także od składu ścieków. W wielu przypadkach uwolniony z polifosforanów fosfor jest ponownie wiązany w formy nierozpuszczalne przez składniki ścieków.
Intensyfikacja procesu biologicznego usuwania fosforu polega głównie na obniżeniu ilości azotanów(V) kierowanych do komory anaerobowej oraz na zwiększeniu ilości łatwo rozkładalnych związków organicznych (LKT) dostępnych dla mikroorganizmów akumu-lujących polifosforany.
Usuwanie azotanów(V) z osadu recyrkulowanego może być z powodzeniem realizowane w układach technologicznych wykorzystujących proces denitryfikacji (predenitryfi-kacji) z endogennym źródłem węgla organicznego (np. proces JHB omawiany w pod-rozdz. 10.2.3). Szybkość procesu denitryfikacji jest wtedy niewielka (dla temp. 12 °C wynosi ona około 1 gN-NO j/m3-h), co wymaga kilkugodzinnego czasu zatrzymania osadu dla całkowitego usunięcia azotanów(V). Mniejsze objętości komór predenitryfikacji re-cyrkulatu można uzyskać, kierując do komory część strumienia ścieków surowych (0,1-0,2 Q) lub stosując dodatkowe źródło węgla w postaci indywidualnych związków organicznych (metanol, kwas octowy). Kiedy wymagany jest wysoki stopień usunięcia fosforanów, a nie ma wystarczającej ilości łatwo rozkładalnych związków węgla w dopływie, osad wstępny lub ścieki surowe mogą zostać poddane fermentacji wstępnej, aby wytworzyć większą ilość lotnych kwasów karboksylowych (można również dodać kwas octowy bezpośrednio do komory beztlenowej). Na rysunku 5.6 przedstawiono możliwe rozwiązania prowadzenia fermentacji kwaśnej osadów wstępnych.
Projektując lub eksploatując układ technologiczny do prowadzenia hydrolizy osadu surowego, należy uwzględnić następujące zalecenia:
- W ściekach dopływających do komory defosfatacji należy zapewnić optymainąiloś&-^ LKT w granicach 6-10 gLKT/gPog. Przy bilansowaniu LKT z hydrolizy osadówćy^t^-nych można przyjąć, że stanowią one 3,5-6,4% suchej masy osadów, co daje przeciętnie 40-50 gLKT z 1 kgsm osadu wstępnego. f p 1 , ?
7*