180
10. Zintegrowane systemy usuwania zanieczyszczeń organicznych...
W systemach biologicznego usuwania C, N i P stosowane są, oprócz układów przepływowych, również reaktory o działaniu cyklicznym (SBR). Wcześniej opisany system, wykorzystujący reaktor SBR do usuwania C i N (rys. 10.9), można łatwo zmodyfikować o dodatkowy proces defosfatacji. Na rysunku 10.19 przedstawiono przykładowy cykl pracy reaktora SBR dostosowanego do usuwania węgla organicznego, azotu i fosforu. Zasadnicza różnica, w stosunku do systemu usuwania C i N, przedstawionego na rys. 10.9, polega na zwiększeniu objętości partii ścieków surowych wprowadzanych do reaktora w początkowym etapie napełniania i mieszania tak, aby uzyskać całkowitą denitryfi-kację azotanów(V) zawartych w osadzie, a następnie zainicjować pierwszą fazę biologicznej defosfatacji (pobieranie łatwo rozkładalnych związków organicznych i wydzielanie fosforanów do środowiska przez mikroorganizmy akumulujące polifosforany).
ścieki
etap
postoju
0 |
0 |
napełnianie proces proces
i mieszanie tlenowy anoksyczny
proces sedymentacja spust nadmiar aeracji ścieków osacju
Q_
względny upływ czasu w kolejnych etapach procesu
Rys. 10.19. Przykładowy cykl pracy reaktora SBR dostosowanego do usuwania C, N i P
RZ - rozkład związków organicznych NT - nitryfikacja DN - denitryfikacja P1 -1 faza defosfatacji P2 - II faza defosfatacji
Efekt usunięcia fosforu zależy w dużym stopniu od osiąganych efektów usunięcia azotu. W systemach, w których udaje się uzyskać stężenie azotu azotanowego w odpływie poniżej 5 gN/m3, uzyskuje się z reguły stężenia fosforu poniżej 1 gP/m3. Należy podkreślić, że ostateczny efekt oczyszczania ścieków w reaktorze SBR zależy od liczby, kolejności i czasu trwania etapów procesu, które powinny być dostosowane do składu ścieków surowych.
Oprócz typowych ścieków komunalnych często występują ścieki zawierające wysokie stężenia azotu (ścieki przemysłowe, gnojowica, odcieki składowiskowe oraz odcieki powstające po odwodnieniu osadów ściekowych w miejskich oczyszczalniach ścieków). Oczyszczanie takich ścieków metodą tradycyjnej nitryfikacji-denitryfikacji może być