CCI20130725209

Gospodarka osadami ściekowymi

11.1. Podział i właściwości osadów

Nieodłącznym produktem procesu oczyszczania ścieków są osady ściekowe. Jak dotychczas nie ma bezosadowych technologii oczyszczania ścieków ani rozwiązań pozwalających na całkowitą eliminację osadów ze środowiska. Ich ilość wzrasta w miarę rozwoju wysokoefektywnych metod biologicznego i chemicznego oczyszczania ścieków, zaś przeróbka i unieszkodliwianie osadów musi stanowić integralną część procesów technologicznych każdej oczyszczalni. Mimo że osady objętościowo nie przekraczają 3% ścieków, to zawierają ponad połowę całego ładunku zanieczyszczeń dopływającego w ściekach surowych. Procesy ich przeróbki są złożone i czasochłonne, a koszty dochodzą do około 60% kosztów ogólnych oczyszczalni.

Ilość osadów ściekowych wytworzonych w 2006 roku w oczyszczalniach komunalnych w Polsce wyniosła około 476 tys. ton suchej masy i będzie systematycznie wzrastać, między innymi ze względu na wstąpienie Polski do UE i dostosowywanie standardów ochrony środowiska do poziomu unijnego. Obecnie w Polsce średnia ilość osadów powstających z jednego metra sześciennego oczyszczanych ścieków wynosi 0,247 kg_sm/m³. Wartość jednostkowego wskaźnika ilości osadów zależy od:

-    stężenia ścieków dopływających do oczyszczalni (wartości BZT₃ oraz ilości zawiesin);

-    technologii oczyszczania, stopnia ustabilizowania osadów;

-    reagentów stosowanych w procesie oczyszczania ścieków i przeróbki osadów.

Rozróżnia się następujące rodzaje osadów:

a)    osad surowy - pochodzi bezpośrednio z procesów oczyszczania ścieków:

-    wstępny, wydzielony w osadnikach wstępnych, którego charakter fizykochemiczny nie ulega zasadniczym zmianom;

-    nadmierny (wtórny), wytworzony w procesach biologicznego oczyszczania i wydzielony w osadnikach wtórnych;

-    chemiczny, wydziela się w wyniku dodawania do ścieków związków chemicznych w celu ich koagulacji lub neutralizacji oraz flokulacji koloidów i zawiesin trudno opadających;

b)    osad ustabilizowany - poddany procesom przeróbki, dzięki którym zmniejszona została jego podatność na zagniwanie oraz obniżono ilość substancji organicznych. W zależności od zastosowanych metod stabilizacji dzielimy osad na: