- Potrafią już wykonać zadanie bez demonstracji prowadzącego (na bazie samej instrukcji) a nawet pokazać jak ono powinno być wykonane. Zadaniem prowadzącego jest potwierdzenie słuszności i pochwała lub skorygowanie ewentualnych odchyleń (i też pochwała).
- Tempo pracy szkolnego dziecka jest dość szybkie, co wymaga od prowadzącego przygotowania dużej liczby ćwiczeń.
- Dzieci szkolne bardzo dobrze pracują w zespole. Pozwala to na wprowadzanie gier i zabaw zespołowych z elementami rywalizacji, inscenizacji, prezentacji swoich osiągnięć.
W tej książeczce będzie wiele takich propozycji wykorzystujących głównie zabawy.
D. Niewerbalne formy porozumiewania się
W komunikacji międzyludzkiej niewerbalna strona odgrywała i odgrywa znaczącą rolę. Etymologicznie - na długo przed słowem mówionym - towarzyszyła i ułatwiała życie naszym przodkom, powoli tworząc podstawy słowu mówionemu.
W dzisiejszych czasach - przy ekspansji znaczenia słowa mówionego komunikacja niewerbalna utrzymuje swoje znaczące miejsce, podlega prawom rozwojowym i idzie z postępem czasu.
W życiu codziennym jest niezastąpiona. Jest obecna w zwyczajach, obyczajach, zastępowaniu zachowań werbalnych. Bez słów porozumiewają się ludzie długo ze sobą przebywający, pracujący w warunkach gdzie porozumiewanie się słowami jest utrudnione lub niemożliwe (praca w hałasie, kontakty na odległość, porozumiewanie się głuchych, głuchoniemych).
Pewne zachowania niewerbalne są konieczne nawet w języku dyplomatów, polityków, aktorów. Bezsłownie, a przecież zrozumiale dla każdego, działają teatry pantomimy.
Istnieją pewne uniwersalne niewerbalne formy porozumiewania się, nadawane i odbierane tak samo na całym świecie, np. pogrożenie palcem, zmarszczenie czoła, gest przywoływania czy też zapraszający do wejścia lub zajęcia miejsca itd. Bardzo czytelnie przy pomocy gestów porozumiewają się np. niezadowoleni uczestnicy dróg.
Dzieci rozpoczynające naukę przynoszą z domów i przedszkoli cały szereg właściwych tylko sobie zachowań komunikacyjnych. W klasie tworzą nowe, wspólne dla tej grupy rówieśniczej. Bywają one tak mocne, że potrafią wyróżnić grupę z tłumu. Znany mi jest przypadek „bezszelestnego” porozumiewania się nauczyciela ze swoją klasą. Po jego odejściu nowy wychowawca zmuszony był w nagłym tempie opanować ten kod. Bez niego miał poważne problemy w kontaktach z dziećmi.
Niewerbalne formy coraz głębiej ingerują w nasze codzienne życie. Ludzie poszukujący pracy, urzędnicy i biznesmeni poddawani są specjalnym szkoleniom z zakresu „mowy ciała”. Opracowano również cały cykl filmów szkolenionych z tego zakresu.
W programach pewnych kierunków studiów uwzględnia się już naukę języka migowego. Coraz powszechniej uczą się go urzędnicy państwowi. Pracując nad językiem dziecka nie można pomijać ani lekceważyć tej formy wzbogacającej znacząco naszą komunikację.
3. ZABAWY I ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE DLA DZIECI SZKOLNYCH
Praca logopedyczna na każdym etapie rozwoju i doskonalenia mowy opiera się o te same mechanizmy wspierające jej funkcjonowanie. Pamiętamy, w pierwszej jak i drugiej części Zabaw... podstawę stanowiły ćwiczenia oddechowe, następnie fonacyjne, rytmizujące (logorytmiczne), artykulacyjne i słuchowe. Taka kolejność sprawia, że każdy rodzaj ćwiczeń stwarza podstawy dla następnych.
3.1. Ćwiczenia oddechowe
Stanowią bazę dla wszystkich ćwiczeń logopedycznych. Ich rola nie ulega zmianie pomimo wzrostu i rozwoju zarówno całego organizmu jak i mowy. Najbardziej potrzebują ich dzieci najmłodsze. Z biegiem czasu, kiedy sama funkcja oddychania jest już dobrze wykształcona (np. u dzieci 6-7 letnich) ćwiczenia oddechowe koncentrują się na regulacji fazy wdechowej i wydechowej procesu oddychania.
Zadaniem ćwiczeń oddechowych jest:
- usprawnienie pracy aparatu oddechowego,
- zwiększenie pojemności płuc,
13