Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (45)

ich niewykonywania cięcia przygotowawcze. Będą to cięcia o małej intensywności (podobnie jak trzebieże), polegające na usuwaniu przede wszystkim drzew osłabionych, chorych, niepożądanych i lekkonasiennych. Wskazane jest wykonanie dwóch cięć przygotowawczych w odstępach co 5 lat. W drzewostanach z większym udziałem świerka, narażonych na wiatr, wykonuje się więcej cięć przygotowawczych, dążąc do popierania okazów o długich koronach. Drzewostany prawidłowo pielęgnowane nie wymagają cięć przygotowawczych.

Wiek, w którym powinno rozpoczynać się odnawianie, należy ustalić oddzielnie dla każdego drzewostanu, w zależności od jego stanu: jakości, zdrowotności, przeciętnego przyrostu oraz celu produkcji i usytuowania w stosunku do sąsiednich drzewostanów.

Cięcia mające na celu odnawianie należy rozpoczynać wcześniej i prowadzić nieco szybciej w drzewostanach o obniżonej zdrowotności, niższej jakości i mniejszym przyroście. Gdy celem produkcji będzie wyhodowanie grubych sortymentów, cięcia decydujące o odnawianiu rozpoczniemy później, prowadząc w drzewostanie zabiegi związane z pielęgnacją zapasu. Wolniejsze tempo cięć zaleca się na terenach o walorach krajobrazowych, wodochronnych oraz w lasach uzdrowiskowych.

Drzewostany przylegające do kompleksów leśnych stabilnych, nie zagrożonych od wiatru, możemy odnawiać wcześniej i szybciej niż w przypadku, gdy sąsiadują one z drzewostanami mało stabilnymi, w których istnieje niebezpieczeństwo uszkodzeń od wiatru.

W początkowym okresie zabiegów odnowieniowych (związanych trwale z pielęgnacją drzewostanu, a zatem wyborem drzew dorodnych) ośrodki zakłada się w pobliżu granicy transportowej. W drzewostanie macierzystym, co w przypadku jodły jest szczególnie ważne, można rozpocząć odnawianie dopiero po wykorzystaniu zdolności przyrostowych drzew. Ośrodki odnowieniowe w postaci grup i kęp tworzy się w przypadku jodły pod okapem drzewostanu, przerzedzając go lekko na gniazdach (4-5 ara) lub tworząc luki przez usunięcie 1-2 drzew.

Liczba i rozmieszczenie ośrodków odnowieniowych uzależnione są od przewidywanego tempa odnowienia i częstości oraz obfitości lat nasiennych.

Dążąc do szybszego odnowienia zakłada się ośrodki odnowieniowe nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie granicy transportowej, ale i w szerszej strefie sięgającej bardziej w głąb drzewostanu w roku dobrego urodzaju nasion. Dotyczy to w szczególności gatunków drzew o rzadkich latach nasiennych (jodła i buk).

Przy inicjowaniu odnowienia należy liczyć się niekiedy z potrzebą przygotowania gleby do przyjęcia nasion (miejsce silriie zachwaszczone). Trzeba również brać pod uwagę konieczność odnowienia sztucznego (sadzenia) tam, gdzie np. brak jest drzew nasiennych pożądanego gatunku lub gdzie trzeba by długo czekać na rok nasienny. Odnawiając drzewostany mieszane należy pamiętać o zasadzie wcześniejszego odnowienia gatunków wolniej wzrastających, wymagających osłony i długiego okresu odnowienia (jodła), a następnie pozostałych gatunków (buk, świerk, dąb, sosna).

Dla uniknięcia szybkiego łączenia ośrodków odnowieniowych odległość pomiędzy nimi nie powinna być mniejsza niż dwie wysokości dojrzałego drzewostanu. Zasada ta nie stanowi jednak reguły.

Pozyskiwane drewno jest transportowane szlakami zrywkowymi, biegnącymi w kierunku dróg wywozowych (kierunek przeciwny do położenia granicy transportu). Szlaki zrywkowe dzielą w pewnym stopniu drzewostan na „działki robocze”, tj. części drzewostanu 80-120 m szerokości, stanowiące najmniejszą jednostkę (przestrzenną) objętą zabiegami hodowlanymi.

Po kilku latach od zainicjowania odnowienia przystępujemy do cięć odsłaniających na gniazdach i do ich poszerzenia. Intensywność cięć odsłaniających jest największa w środku gniazd i stopniowo maleje ku ich obwodowi. Odnowienie przyjmuje wówczas postać stożków odnowieniowych.

Małe gniazda odsłania się całkowicie, a odnowienie korzysta tu z ocienienia bocznego. Nawrót cięć odsłaniających uzależniony jest od stanu odnowienia — zasadniczo wynosi on 3-5 lat. W przypadku jodły i świerka kierować się należy wartością czynnika świetlnego (stosunek średniej wartości przyrostów rocznych

^Ry^c- '6. Profil drzewostanu (por. ryc. 15) prowadzonego rębnią stopniową gniazdową udoskonaloną:

I, II — jednostki kontrolne,

A — część jednostki kontrolnej, na której prowadzi się cięcia gniazdowe częściowe, a następnie brzegowe,

B — zwarty drzewostan objęty trzebieżami późnymi lub zabiegami związanymi z pielęgnacją zapasu,

D — droga (oryg.)