Chemia10

S11 CIIIOMI I Ml A

Ko/d/iid 2. Ilościowo aspekty molekularnej budowy substancji

ian chemicznyd

V I Podstawowe pojęcia zwkj/ane / ilościowi} interpretacji} prze

.!,2. Roztwory

2. ć Rozpuszczalność

2. Ilościowi; aspukly molekularnej budowy substancji

2.1. Podstawowe pojęcia związane z ilościową interpretacją przemian chemicznych

2.1.1. Masa atomowa

W obliczeniach chemicznych używa się zazwyczaj dwu jednostek ma sy: [trama oraz atomowej jednostki masy (w skrócie a.j.m., oznaczanej symbolem „u” od angielskiego określenia unit), w naukach biologicznych zwanej daltonem.

Przyzwyczajeni jesteśmy do metrycznego systemu miar i wag, stad oczywiste wydaje się nam posługiwanie się jednostką, jaką stanowi kilo giam. Ale wiemy też, że jednostkę można odpowiednio dostosować do masy przedmiotu, na przykład masę zapałki najczęściej podajemy w mili glamach, masę walizki w kilogramach, masę samolotu w tonach. Dla określenia masy włosa miligram będzie jeszcze zbyt „dużą” jednostką w tym wypadku najchętniej posłużymy się mikrogramem. Dla określenia masy pojedynczych atomów lub cząsteczek potrzebne są więc odpowiednio „małe” jednostki. Taką jednostką jest atomowa jednostka masy, unii.

Definiując gram w systemie SI, odnosimy się do wzorca, jakim jest I kilogram i mówimy, że 1 g odpowiada 0,00ł kg. Wzorcem dla określania unitu stał się w 1961 roku izotop węgla ¹²C (czyli atom zawierający n protonów, 6 neutronów i 6 elektronów). Masa pojedynczego atomu ¹(’ podzielona przez 12 daje masę wzorca atomowej jednostki masy.

- ■ 1 u =“ masy atomu węgla ¹²C

1 u ^ 1,66 • 1 0 ²⁷ kg

Zatem masa pojedynczego atomu węgla ^l2C wyrażona w unitach wynosi I2 u.

Masę pojedynczego atomu wyrażoną w unitach nazywamy masą atomową.

Masa atomowa helu wynosi 4,0026 u (czyli atom helu jest około 3 ra zy lżejszy od atomu węgla), a masa atomowa kryptonu - 83,80 u (czyli atom kryptonu jest w przybliżeniu 7 razy cięższy od atomu węgla).

Alnmow.i |nl noslkti masy

josl O/lllll /.III. symboltmi u

W/(iici!iii dla okrnślfirila unitu |r.l i/oti węąln ''C

O

łk