choroszy"4

224

nic narzędzia na głębokość skrawania, ustawienie wartości posuwu, pomiar obrabianego przedmiotu, zmiana warunków obróbki itd.

3.    Czas obsługi technicznej t₀₍ jest związany ze sposobem eksploatacji maszyny i narzędzi pracy oraz utrzymaniem na odpowiednim poziomie ich jakości w zakresie sprawności technicznej. Wchodzi tu w rachubę czas: wymiany stępionych narzędzi, regulacji zderzaków ustawczych, ostrzenia (obciągania) ściernicy, usuwania wiórów itp. Omawianą kategorię czasu t_ol wyodrębniamy z ogólnego czasu obsługi t₀ tylko w produkcji wielkoseryjncj i masowej. Wartość jego zależy od koncentracji narzędzi w procesie skrawania. W czasie obróbki na wiertarkach stanowi on 1% czasu głównego t_g, podczas pracy na automatach wielowrzecionowych - 7%.

4.    Czas obsługi organizacyjnej t_0O jest przewidziany na czynności robotnika związane z organizacją pracy na stanowisku, takie jak wyłożenie i usuwanie narzędzi na początku i na końcu zmiany, przekazanie dokumentacji i roboty następnej zmianie itp. Wartość jego wiąże się z dyscypliną porządkowy w' warsztacie. W warunkach naszego przemysłu maszynowego stanowi ona od 6% do 9% czasu wykonania t_w.

Uzasadnione przerwy w pracy stanowią sumę czasu na niezbędny odpoczynek pracownika tj-_a i na potrzeby naturalne t_fn. Celem pierwszego z nich jest usunięcie skutków zmęczenia powodowanego dużym wysiłkiem fizycznym, natężeniem uwagi czy temperaturą otoczenia. Zadaniem drugiego zaś jest umożliwienie spożycia śniadania przewidzianego w regulaminie pracy, spożycie posiłku regeneracyjnego i załatwienie potrzeb fizjologicznych. Należy nadmienić, że na 8 godzin pracy przewiduje się 15 minut przerwy na śniadanie i 12 minut - na naturalne potrzeby fizjologiczne pracownika. Natomiast w odniesieniu do jednostki produktu najczęściej stosuje się tzw. sumaryczny wskaźnik czasu uzupełniającego. W przypadku robót z zakresu obróbki skrawaniem i w warunkach dobrej organizacji produkcji zawiera się on w granicach od 0,12 do 0,18, czyli czas uzupełniający t_u stanowi od 12 do 18% czasu wykonania t_w.

8.2. METODY OKREŚLANIA NORMY CZASU

Istotnym zagadnieniem w normowaniu procesu technologicznego jest możliwie dokładne określenie normy czasu pracy N_r Liczne metody jej określania można sprowadzić do trzech podstawowych grup, a mianowicie: sumarycznej, analitycznej i badawczo-pomiarowej.

8.2.1. METODY SUMARYCZNE

W sumarycznej metodzie normę czasu ustala się na całą operację lub nawet zespół operacji, bez rozdzielania i analizy poszczególnych składowych elementów operacji. Wartość czasu na zadanie robocze wyznacza się na podstawńe:

a) statystycznych danych o faktycznym zużyciu czasu na wykonanie części lub operacji, tj. na podstawie czasu uzyskiwanego przy wykonywaniu identycznych operacji; normę tę nazywamy statystyczną,

..........................................