Rozpatrzmy ciało obciążone układem sił zewnętrznych będących w równowadze. Dokonajmy myślowego przekroju tego ciała dowolną płaszczyzną, jak pokazano na rysunku 4. la. Każdemu punktowi leżącemu na płaszczyźnie przekroju jest przyporządkowana siła wewnętrzna, przy czym układ sił zewnętrznych i wewnętrznych działających na obie części ciała pozostaje w równowadze.
a)
b)
Odrzućmy myślowo część II ciała. Wydzielmy na płaszczyźnie przekroju wokół obranego punktu K element powierzchni AA. Niech AP oznacza sumę sił we-
AP
wnętrznych, przyporządkowanych powierzchni AA. Iloraz -jest średnią gęsto-
AA
ścią sił wewnętrznych na powierzchni AA. Gęstość sił wewnętrznych w punkcie K
AP -
będzie granicą ilorazu - przy AA—>0. Granicę tę oznaczamy symbolem p
AA
i nazywamy wektorem naprężenia w punkcie K
W praktyce nie korzysta się z definicji naprężenia opisanego wzorem (4.1), lecz wprowadza się pojęcie naprężenia normalnego a i stycznego T, przy czym
]} = a+f. (4.2)
Wymiarem naprężenia jest N/m2. Jednostkę tę nazywamy paskalem i oznaczamy symbolem Pa. Do celów technicznych stosuje się jednostkę o wartości 106Pa = I MPa (megapaskal).
Naprężenie w punkcie przekroju zależy od orientacji przekroju, a także od położenia punktu, w którym to naprężenie badamy.
Ponieważ przez dany punkt możemy poprowadzić nieskończenie wiele płaszczyzn, w punkcie mamy nieskończenie wiele wektorów naprężenia. Do opisu stanu naprężenia w punkcie wystarczy znajomość naprężeń w trzech wzajemnych pro-.(opadłych przekrojach.
Poprowadźmy przez wybrany punkt K trzy przekroje prostopadłe do osi przy-lęlogo układu współrzędnych. Otrzymujemy trzy wektory o współrzędnych pokazanych na rysunku 4.2.
Wektory te są liniowo niezależne. Opisują stan naprężenia w danym punkcie K.
Px |
TXV |
Gz | |||
Pk = |
El |
= |
yx |
°y | |
Pz |
K |
y* |
^zy |
<r,_ |
Stan naprężenia w danym punkcie ciała jest zatem określony przez dziewięć składowych: trzy naprężenia normalne i sześć naprężeń stycznych.
61