CIMG0148

czy zarząd był ustawiony na czas nie oznaczony, czy na czas oznaczony, ważne jest, żeby istniał w ww, dniu i był udokumentowany. Rodzaje dowodów dokumentujących zarząd nieruchomościami zawiera wykaz zamieszczony w przepisach (patrz rozdział 5.1. - Dz. U. Nr 23/1998 r.).

Do dowodów zalicza się również oświadczenia stron stanowiące dowody pośrednie przy dokumentowaniu prawa zarządu. Przy czym oświadczenia stron stanowią dowód fakultatywny i nie zawsze będą uznane przez organ stwierdzający uwłaszczenie.

W dniu 25.03.1994 r. ustawą zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości wprowadzono możliwość uwłaszczenia państwowych przedsiębiorstw drogownictwa, które zostały utworzone po dniu 2.12.1990 r. z państwowych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Uwłaszczenie przedsiębiorstw drogownictwa nie następuje z dniem 5.12.1990 r.. ale z dniem wpisania tych przedsiębiorstw do rejestru przedsiębiorców państwowych. Na ten dzień określana jest też wartość nieruchomości.

Niektóre osoby prawne nie będą w stanie udokumentować zarządu gruntami pomimo że pozostają one w ich faktycznym (nieraz długoletnim) posiadaniu, ale bez przewidzianej prawem formy. Często osoby te wybudowały własnym staraniem budynki na ww. gruntach państwowych. Wyżej wymienione osoby prawne nie „uwłaszczyły się* jednak, gdyż warunkiem „uwłaszczenia” było posiadanie gruntów w zarządzie w dniu 5.12.1990 r. Osoby te mogą natomiast uregulować stan prawny faktycznie posiadanych gruntów na podstawie przepisu art. 207 i 208 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

5.63. Ograniczenia przy uwłaszczaniu

Przepisy art. 200 ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadziły również ograniczenia w „uwłaszczeniu” osób prawnych. Do ograniczeń tych należy zaliczyć nienaruszalność praw osób trzecich. Chodzi tu o przypadki przejmowania w latach ubiegłych nieruchomości na własność państwa, najczęściej od osób fizycznych, z naruszeniem prawa. Nieruchomości te były następnie przekazywane w zarząd osobom praw-

nym. Dlatego też, przed wydaniem decyli stwierdzającej nabycie przez osoby prawne użytkowania wieczystego gruntów i własności położonych na tych gruntach budynków lub lokali, należy uprzednio zbadać, czy takie przypadki nie występują. Jeżeli zostanie uznane, że przejęcie nieruchomości na własność państwa nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa, decyzje o przejęciu podlegają unieważnieniu. W konsekwencji, osoby prawne posiadające takie nieruchomości w zarządzie nie „uwłaszczyły się”. W takiej sytuacji należy wydać decyle odmawiające stwierdzenia uwłaszczenia osób prawnych. Uwłaszczenie osób prawnych wbrew temu ograniczeniu skomplikowałoby niepomiernie stan prawny nieruchomości. Należy jednak wyraźnie zastrzec, że chodzi tu o przypadki naruszenia prawa takiego, jakie ono było, a nie o ocenę, czy prawo to było sprawiedliwe, czy też nie. Dopóki nie zostanie ono uchylone lub zmienione, skutki prawne, jakie spowodowało, są nadał obowiązujące.

5.6.4. Odpłatność przy uwłaszczeniu

Za nabycie w drodze uwłaszczenia użytkowania wieczystego gruntów, państwowa lub komunalna osoba prawna nie jest zobowiązana do wniesienia opłaty pierwszej wynoszącej od 15% do 25% ceny gruntów. Nie jest zobowiązana dlatego, że opłatę pierwszą wnosi się przy przekazywaniu gruntów w użytkowanie wieczyste. Przy uwłaszczeniu nie następuje jednak przekazanie gruntów w użytkowanie wieczyste, ale zamiana posiadanego prawa zarządu w prawo użytkowania wieczystego. Ma natomiast obowiązek wnoszenia opłat rocznych, które wynoszą 3% ceny gruntów (opłata standardowa). Obowiązujące przepisy nie przewidują zwolnień z wnoszenia opłat rocznych. Ustalenie ceny gruntów będącej podstawą do naliczania opłaty rocznej musi być poprzedzone określeniem wartości tych gruntów przez rzeczoznawcę majątkowego, według stanu i cen na dzień 5.12.1990 r. Na podstawie tej wartości organ stwierdzający ustala cenę nieruchomości gruntowej, a następnie od tej ceny nalicza opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego.

Za nabycie, w drodze uwłaszczenia, własności budynków, urządzeń i innych lokali, państwowa lub komunalna osoba prawna jest zobowią-

65