miotem uwłaszczenia a osobami prawnymi, o przekazaniu gruntu w użytkowanie wieczyste oraz o przeniesieniu na rzecz tych osób prawnych własności budynków i innych urządzeń oraz lokali położonych na tych gruntach. Przesłanką uzasadniającą uwłaszczenie jest także posiadanie przez osoby prawne przedmiotowych gruntów w użytkowaniu w dniu 5.12.1990 r. Fakt ten musi zostać udokumentowany poprzez przedstawienie dowodów wymienionych w przepisach, o których mowa w rozdziale 5.1
Zawarcie umowy nie wymaga przeprowadzania przetargu. Właściciel nieruchomości będącej przedmiotem uwłaszczenia (Skarb Państwa lub gmina) nie może odmówić zawarcia umowy o oddanie gruntów w użytkowanie w ieczyste oraz o przeniesienie własności budynków i innych urządzeń oraz lokali położonych na tych gruntach, jeżeli osoba prawna złoży w terminie wniosek o uwłaszczenie. Osobie prawnej przysługuje bowiem roszczenie wobec właściciela nieruchomości o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste oraz o przeniesienie własności położonych na tych gruntach budynków i innych urządzeń i lokali, jeżeli osoba prawna posiadała przedmiotowe grunty w użytkowaniu w dniu 5.12-1990r.
W wyniku uwłaszczenia osób prawnych przekazane zostaną grunty w użytkowanie wieczyste. Wydawać by się zatem mogło, że osoby prawne powinny wnosić nie tylko opłaty roczne (wynoszące 3% ceny grantów k ale i opłatę pierwszą (wynoszącą od 15% do 25% ceny grantów), lak by się stało, gdyby nie zamieszczono przepisu szczególnego, na mocy którego pobranie ww. opłaty pierwszej zostaje odroczone w czasie. Jeżeli w ciągu 10 lat od dnia uwłaszczenia osoba prawna nie zbędzie grantów przekazanych jej w użytkowanie wieczyste, to opłata pierwsza nie będzie w ogóle, wyegzekw owana. Natomiast jeżeli zbędzie grunty w tym okresie, to będzie zobowiązana do uiszczenia opłaty pierwszej, w wysokości określonej w dniu zbycia. Ze względu na to, że uwłaszczenie osoby prawnej następuje z dniem zawarcia umowy cywilnoprawnej, cen gruntów będąca podstawą do ustalenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego musi być ustalona na ten dzień. Zatem, rzeczoznawca majątkowy powinien okiesbć wartość gruntów na dzień zawarcia uncw*
0 przekazaniu tych gruntów spółdzielni w użytkowanie wieczyste, co umożliwi organowi reprezentującemu właściciela nieruchomości ustalenie ceny gruntów i opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego.
W wyniku uwłaszczenia osoba prawna nabywa własność budynków
1 innych urządzeń oraz lokali. Za nabycie własności tych obiektów osoba prawna musi zapłacić należność równą ich wartości, jeżeli nie budowała lub nie nabyła tych obiektów ze środków własnych. Z uwagi jednak na to, że uwłaszczenie osoby prawnej następuje z dniem zawarcia umowy cywilnoprawnej, (a nie z dniem 5.12.1990 r., tak jak to miało miejsce w przypadku państwowych i komunalnych osób prawnych), rzeczoznawca majątkowy powinien określić wartość tych obiektów zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu zawarcia umowy, a także stosując ceny aktualne na ten dzień. Przy określaniu wartości budynków i innych urządzeń oraz lokali nie musi stosować metody podejścia kosztowego (tak jak to miało miejsce przy uwłaszczeniu państwowych i komunalnych osób prawnych), gdyż w chwili obecnej stosować można różne podejścia do wyceny, a o wyborze podejścia decyduje rzeczoznawca majątkowy.
Na podstawie wartości określonej przez rzeczoznawcę, organ reprezentujący właściciela nieruchomości będącej przedmiotem uwłaszczenia ustala należność za nabycie własności budynków i innych urządzeń oraz lokali Należność tę pomniejsza się o łączną kwotę opłat, jakie osoba prawna wniosła z tytułu użytkowania budynków (nie pomniejsza się o opłaty wniesione z tytułu użytkowania gruntów). Osoba prawna nie maże żądać odroczenia płatności ww. należności, łącznie z zabezpieczeniem na hipotece. Jest to zatem istotna różnica w stosunku do uwłaszczenia państwowych i komunalnych osób prawnych.
Ustawą z dnia 23 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o pracowniczych osadach działkowych wprowadzono możliwość uwłaszczenia Polskiego Związku Działkowców. Warunkiem uwłaszczenia Polskiego Związki Działkowców jest udokumentowanie prawa użytkowania gruntów na dzień 5.12.1990 r. i w dniu 9.09.1995 r. oraz złożenie wniosku o uwłaszczenie do dnia 31 grudnia 1996 r. Nabycie prawa użytkowania wieczy-aegD grantów następuje nieodpłatnie, a więc nie powoduje to potrzeby ickonama szacunku gruntów.