CIMG2775

no do gwałtownego obniżenia temperatury „matki” aby wywołać wrażenie odrzucenia (co doprowadziło do psychicznej śmierci badanych rezusów). Koleiną modyfikacją tego eksperymentu było hodowa-nie prawdziwych matek potworów. Wychowano je w całkowitej izolacji, a następnie doprowadzano do zajścia w ciążę (zadając gwałt). Takie samice albo zupełnie ignorowały własne młode, albo też w brutalny sposób je mordowały (obserwatorzy odnotowali na przykład „rozbicie głowy dziecka o podłogę, a potem wcieranie jej w nią”). W innym doświad- I czeniu badano zachowania rezusów, którym matkę I zastępował pies lub plastikowy koń na biegunach. I W efekcie wielu eksperymentów tego typu uzyska- I no wnioski, że „odizolowaniu szympansich niemów- I ląt mogą towarzyszyć zauważalne zmiany behawio- I ralne” oraz „niedorozwój zachowań społecznych”, I a „zebrane dane niezbicie dowodzą, że przewlekłe pozbawienie małego dziecka opieki matczynej może | mieć poważne i dalekosiężne skutki dla jego charakteru i całego późniejszego życia”.

W ostatnich latach najintensywniej rozwijaną dziedziną doświadczeń na zwierzętach są eksperymenty związane z transplantacją organów między osobnikami tego samego gatunku (na przykład

głów, do czego wykorzystuje się także psy i małpy) oraz dynamicznie rozwijającą się dziedziną kseno-transplantacji, czyli przeszczepów organów między osobnikami różnych gatunków. W drugiej połowie lat 90. XX wieku organizacje obrony praw zwierząt w Wielkiej Brytanii doprowadziły do ujawnienia raportu na temat doświadczeń prowadzonych przez koncern farmaceutyczny Novartis we współpracy z uniwersytetem w Cambridge nad ksenotransplan-tacją małpom narządów pochodzących od innych gatunków zwierząt (głównie świń). Naukowcy jednego z innych uniwersytetów prowadzą doświadczenia polegające na przeszczepianiu małpich głów innym zwierzętom lub też na próbach utrzymywania ich mózgów przy życiu po całkowitym odłączeniu od ciała. Eksperymenty te łączą się zwykle z ogromnym cierpieniem spowodowanym przez reakcje immunologiczne, a poddawane takim doświadczeniom zwierzęta umierają w wielkich męczarniach lub też laboranci muszą je w krótkim czasie dobijać.

Niezależnie od kontrowersji etycznych, jakie budzi uzasadnienie wykorzystywania zwierząt w eksperymentach medycznych, poważnym problemem wydaje się jakość i sens większości z prowadzonych doświadczeń. Miliony zwierząt różnych gatunków

47