CIMG4094

oraz w małym stopniu są podatne na działanie nieswoistych inhibitorów replikacji, a to powinno być uwzględnione w technice pomiarów.

2. Drugą charakterystyczną cechę wirusów stanowi ich zdolność do zachowania w sprzyjających warunkach, przez dłuższy okres, żywotności poza organizmem gospodarza, np. w środowisku surowicy, pełnej krwi, płynów ustrojowych. A to właśnie wskazuje na niezbędność interwencji z pomocą dezynfektantów.

Prowadzone badania, ujawniające istotny wpływ środowiska na przeżywal-ność wirusów, wykazały m.in., że: wirus poliomyelitis w temp. 25°C zachowuje żywotność przez 6 tygodni, podobnie wirus krowianki. Wirusy Coxsackie w wodzie zanieczyszczonej odpadkami domowymi były aktywne przez 6 tygodni, w wodzie destylowanej przez 41 dni.

Zróżnicowanie we wrażliwości różnych wirusów na działanie dezynfektantów stawia konieczność doboru szczepów reprezentatywnych, których inak-tywacja w określonym czasie przez określony preparat dawałaby pewność skuteczności również w odniesieniu do innych wirusów, które w dezynfekowanym materiale mogą się znajdować. A więc dobór modelu wirusowego powinien być właściwy, uwzględniający elementy strukturalne wirusów, które mogą mieć krytyczne znaczenie w odniesieniu do wrażliwości lub oporności na preparaty dezynfekcyjne. Wiadomo, że u wirusów osłonkowych zawartość lipidów w osłonce ma istotny wpływ na ich wrażliwość na działanie związków chemicznych. Jest to spowodowane ich lipofilnością, czyli wrażliwością na rozpuszczalniki tłuszczowe. Z tego powodu wirusy osłonkowe zaliczono do grupy wirusów lipofilnych. W przeciwieństwie do nich, wirusy nie mające osłonki nazwano wirusami hydrofilnymi. Biorąc pod uwagę wspomniane cechy, rodziny wirusów podzielono na 4 grupy, w zależności od ich właściwości lipofilnych lub hydrofil-nych (ryc. 13).

Szczepy wirusowe stosowane w tych oznaczeniach powinny również spełniać następujące wymagania:

1) nie powinny stanowić dużego zagrożenia dla personelu laboratoryjnego,

Ryc. 13. Podział wirusów z uwagi na ich właściwości lipofilne względnie hydrofilne (wg: B. Lii*¹ ska, A. Biesi ad ecka, 1993).

2)    powinny należeć do dobrze poznanej i zdefiniowanej rodziny wirusów,

3)    powinny być stabilne i osiągać wysokie miana infekcyjne w hodowli komórkowej.

Podstawową zasadą określania aktywności wirusobójczej preparatów dezynfekcyjnych jest inkubacja wirusa z badanym preparatem, a następnie oznaczenie miana zakaźnego w hodowli komórkowej i porównanie z mianem wirusa kontrolnego. Właściwe badanie musi być jednak poprzedzone określeniem cytotoksyczności preparatu dezynfekcyjnego dla hodowli tkankowej.

Z uwagi na fakt, że obecność białka znacznie obniża skuteczność preparatów dezynfekcyjnych, badania ich aktywności wirusobójczej muszą być przeprowadzone z zastosowaniem obciążenia białkowego.

Metoda badania oraz kryterium (przyjęte przez Zakład Wirusologii PZH), jako wskaźnik wirusobójczej aktywności preparatów dezynfekcyjnych, zostały w dużej mierze oparte na zaleceniach Europejskiego Komitetu do Spraw Standaryzacji. Przyjęto następujące postępowanie:

Szczepy wirusowe

W oznaczeniach aktywności wirusobójczej preparatów dezynfekcyjnych stosowane są następujące wirusy i szczepy wirusowe:

-    wirus poliomyelitis typu 1, szczep Lsc2ab (jest to szczep atenuowany, co jest istotne również ze względów bezpieczeństwa),

-    adenowirus typu 2 lub 6,

-    wirus Herpes simplex typu 1 (HSV-1), szczep Mclntyre (szczep powszechnie akceptowany jako standard laboratoryjny).

Miano zakaźne wirusa powinno wynosić ok. 10^8,0 TCID^ml lub więcej. Jeżeli miano wirusa jest zbyt niskie, należy go zagęścić przez wirowanie zawiesiny w ultrawirówce przez co najmniej 30 min przy 70 000 x g w temp. +4°C. Po odwirowaniu osad należy zawiesić w podłożu utrzymującym w objętości 10-krotnie niższej od objętości wyjściowej.

Wirus poliomyelitis i adenowirus namnażane są w hodowli Hep-2, natomiast HSV-1 w hodowli CV-1.

Hodowle komórkowe

-    linia ciągła CV-1, wyprowadzona z nerki małpiej,

-    linia ciągła Hep-2, wyprowadzona z ludzkich komórek nowotworowych raka krtani.

Podłoża hodowlane

-    płyn wzrostowy: podłoże Eagle’a z dodatkiem 10% płodowej surowicy cielęcej, 3% L-glutaminy w ilości 5 ml/500 ml płynu oraz antybiotyków (penicylina - 48 000 j., streptomycyna - 40 mg na 500 ml płynu),

1 płyn utrzymujący: podłoże Eagle’a z dodatkiem antybiotyków w ilości jak wyżej.

Z uwagi na fakt, że badania aktywności wirusobójczej preparatów dezynfekcyjnych wykonywane są w hodowlach komórkowych, należy przed przystąpieniem do właściwych oznaczeń określić toksyczność badanego preparatu dla komórek. Celem tego oznaczenia jest wyeliminowanie toksycznego działania dezynfektanta od jego aktywności wirusobójczej.

61