Cogito 5 funkcja przedmiotów

y

Ćwiczenia na przykładzie bajki Ignacego Krasickego „ Kałamarz i pióro oraz fresku MichaTa AnioTa

Ignacy Krasicki

KAŁAMARZ I PIÓRO

Powadził się raz kałamarz na stoliku z piórem, Kto świeżo napisanej księgi był autorem.

Nadszedł ten, co ją pisał, rozśmiał się z bajarzów. Wieleż takich, na świecie piór i kałamarzów.

Prezentujemy kolejne zadania maturalne, jakie mogłyby się pojawić na egzaminie ustnym w nowej formule.

Pytanie 1 - związane z tekstem literackim

Jaką funkcję pełnią w utworach, literackich przedmioty? Omów temat_} nawiązując do tekstu Ignacego Krasickiego „Kałamarz i pióroⁿ oraz do innego wybranego utworu literackiego.

Przykładowa realizacja tematu:

1.    Wstęp

Tekst Ignacego Krasickiego jest bajką. Powstał w epoce oświecenia. Ma charakter dydaktyczny.

2.    Teza

Przedmioty w bajce Ignacego Krasickiego przemawiają niejako w zastępstwie ludzi. Ucieleśniają ich wady. Inną funkcję pełni przedmiot w noweli Bolesława Prusa „Kamizelka".

3.    Wywód

•    Upersonifikowane kałamarz i pióro z bajki reprezentują cechy ludzi pysznych, zarozumiałych, którzy konfabulują historię, by przypisać sobie cudze zasługi.

•    Funkcja dydaktyczna przedmiotów w bajce Ignacego Krasickiego.

•    Kamizelka jako sokół noweli Bolesława Prusa, przedmiot wokół którego skupiają postaci i wydarzenia, symbol miłości małżeńskiej pary sąsiadów narratora i świadectwo ich ubogiej, ale prawej egzystencji.

/ —

3>G>

•    Kamizelka jako pamiątka po sąsiadach, którą przechowuje bohater-narrator, co utrwala jego melancholijny nastrój, pozwala też zachować pamięć o biednych, szlachetnych ludziach i ich miłości.

4. Podsumowanie

Przedmioty w bajce Krasickiego zostały upersonifikowane, ucieleśniają wady ludzkie, służą uwypukleniu ludzkich przywar i pouczeniu czytelnika (dydaktyzm bajki). Natomiast w noweli Prusa kamizelka jest centralnym motywem, tzw. sokołem noweli, rzeczą o znaczeniu symbolicznym, wokół której koncentrują się akcja, postacie noweli. Przedmioty mogą pełnić ważną funkcję w utworach literackich, odsyłać do cech ludzkich, symbolizować coś.

O co może zapytać komisja?

•    Co to jest personifikacja? (nadanie rzeczom, zwierzętom, roślinom, zjawiskom cech ludzkich)

•    Jaki gatunek literacki reprezentują utwory omówione w twym wywodzie? („Kałamarz i pióro" to bajka, „Kamizelka" nowela)

•    Co to jest sokół noweli? (motyw dominujący, np. jakiś przedmiot, wokół którego skupia się akcja i postaci, które nabierają znaczeń symbolicznych, np. dym w „Dymie", katarynka w „Katarynce", no i oczywiście tytułowy sokół w noweli Boccaccia)

•    W jakich epokach powstały omówione utwory? („Kałamarz i pióro w oświeceniu, „Kamizelka" w czasach pozytywizmu")

óJo/bi/b urf/MOJiy iTi/Ogtybij pojco-MUÓ sijfy h) MijMOdzhfj WzKjlof?

□    Inne nowele ze swoimi „sokołami" - np. „Katarynka" Bolesława Prusa.

□    „Muzeum" Wisławy Szymborskiej - przewrotny wiersz, w którym mowa o pozornym zwycięstwie przedmiotów nad człowiekiem. Zwraca się uwagę na to, że to jedynie iluzja, iż rzeczy dominują nad nami. Faktycznie zawdzięczają nam swój byt i to my wiążemy z nimi pewne emocje, nadajemy ich znaczenie.

□    „Piosenka o porcelanie" Czesława Miłosza

- porcelanowe naczynia są symbolem sztuki, artystycznych wytworów człowieka, dorobku, który bezpowrotnie niszczy wojna. Unicestwienie uzmysławia okrucieństwo wojny i ogrom zniszczeń.