CCF20130211012

człowieka za pomocą różnych naturalnych środków i warunków środowiskowych, mające na celu ułatwienie, przyspieszenie i wzmożenie fizjologicznych procesów wypoczynkowych dla zwiększenia zdrowia i wydolności organizmu.

Do postępowania odnawiającego (odnowy) należy właściwie przystąpić już w czasie treningu lub zawodów, np. poprzez dostosowanie ćwiczeń do możliwości psychofizycznych zawodników, wprowadzanie odpowiednich przerw, różnicowanie obciążeń i napięć, stosowanie prostych, krótkich zabiegów odnawiających (np. masażu), podawanie napojów, zmianę ubiorów itp.

Podstawowe działanie odnawiające przypada na okres powysiłkowy (po treningu lub zawodach). Reżim współczesnego treningu wyczynowców wymaga zorganizowania tego wypoczynku. Uwzględnić w tym należy pracę zawodową, organizację życia rodzinnego, towarzyskiego, nawyki higieniczne itp.

Ważną rolę odgrywa w tym aspekcie także sen. Nadmiar i niedobór snu są często przyczyną apatii, drażliwości, rozproszenia uwagi itp. Ponieważ w gronie trenerów słyszy się często różne opinie na temat snu podczas tak zwanej „ciszy poobiedniej”, warto zacytować opinię na ten temat I. Lisewskiej: „O ile sen nocny, zgodny z zegarem biologicznym jest nieodzowny, o tyle sen w ciągu dnia nie jest wskazany dla zawodnika, którego oczekuje trening lub zawody. Tradycyjnie na wielu zgrupowaniach sportowych spanie poobiednie pogłębia naturalny stan obniżonej między godz. 14.00—15.00 wydolności. Gotowość do wysiłku po obudzeniu jest zmniejszona, rozruch musi być dłuższy”.

Zabiegi odnawiająco-hartujące

Zabiegi odnawiająco-hartujące oparte na stosowaniu bodźców naturalnych lub wytworzonych sztucznie np. przez aparaty, posiadają odmienne właściwości i wywołują różne skutki w oddziaływaniu na skórę, układ nerwowy, mięśnie, w rozmieszczeniu krwi, na gospodarkę cieplną, przemianę materii itp. W doborze bodźców obowiązują pewne zasady, np. bezpośrednio po treningu lub zawodach powinien nastąpić kilkunastominutowy okres wypoczynku biernego na boisku lub w szatni, następnie wskazany jest letni natrysk, kąpiel, masaż podwodny lub ręczny. Krótki 1Ó—15 minutowy zabieg ma charakter uspokajający, cechuje go niewielkie natężenie bodźcowe.

Często praktykowane korzystanie z sauny bezpośrednio po zawodach nie jest wskazane z uwagi na występowanie przegrzania wysiłkowego ustroju.

Jeżeli trening lub zawody odbywały się w złych warunkach atmosferycznych (zimno, śnieg) stosuje się ciepłe natryski, kąpiele, ewentualnie krótki zabieg w saunie. Odwrotnie — przy znaczrwr-h przegrzaniach zabiegi muszą być letnio-chłodne, stosowane zazwyczaj stopniowo, łagodnie i krótkotrwale. Powodują one obniżenie podwyższonej ciepłoty ciała, zwężenie nadmiernie rozszerzonych obwodowych naczyń krwionośnych, wpływają korzystnie na samopoczucie.

Trzeba także zwrócić uwagę na hartowanie organizmu, zwłaszcza ważne w piłce nożnej, ponieważ treningi i zawody odbywają się w krańcowo różnych warunkach, często bardzo niekorzystnych, co dla zawodników mało zahartowanych może mieć ujemne skutki zdrowotne. Pod pojęciem hartowania rozumiemy uodpornienie organizmu na zmiany warunków środowiskowych przez ćwiczenia mechanizmów adaptacyjnych. Dotyczy to nie tylko zimna, nie także wielu innego rodzaju bodźców, także psychicznych. Sprawy hartowania są podane szerzej w różnych wydawnictwach, dlatego pomijamy je tutaj.

Sauna

Sauna stanowi coraz bardziej popularny u nas zabieg cieplno--hartujący przyśpieszający proces odnowy. Właściwie stosowane kąpiele w saunie przyśpieszają rozluźnienie mięśni, usuwają produkty zmęczenia i wpływają na poprawienie stanu psychicznego. Sauna nie jest jednak lekarstwem na zaległości treningowe, środkiem obniżającym ciężar ciała lub kąpielą o nadzwyczajnych nieograniczonych skutkach.

Z uwagi na duże zainteresowanie tym zabiegiem, jak również /. uwagi na niebezpieczeństwa wynikające z nieumiejętnego korzystania z sauny — podajemy kilka uwag na ten temat Fina K Kiviranta. Z sauny nie można korzystać zbyt często (w zasadzie 1 raz w tygodniu). Czas trwania całego zabiegu wynosi około HO minut. Przed pójściem do sauny, na około 1 godzinę należy wstrzymać się od picia płynów. Nie należy również pić w czasie przebywania w saunie, także około 1 godziny po jej opuszczeniu. Temperatura wnętrza sauny przy dobrym nagrzaniu (gorące powietrze) wynosi od 80—120°C. Po przyzwyczajeniu się do gorąca, kamienie należy polać wodą. Powoduje to przy nie zmienionej temperaturze większe odczuwanie gorąca. Każdorazowo po obfitym spoceniu się następuje ochładzanie zimną wodą.

Z sauny należy korzystać z umiarem, racjonalnie, w sposób zapewniający należyty odpoczynek.

Wskazania przy korzystaniu z sauny:

dobrze umyć całe ciało, osuszyć, zważyć się; siedzieć na dolnych ławach do czasu spocenia się, polać kamienie 0,5 1 zimnej wody,

ochłodzić się prysznicem przez 1—3 min., osuszyć ponownie

olrAł*/-.