C (58)

DANE OKRĘTU

długość kadłuba    na stewach 86 stóp    amsterdamskich

szerokość    24    stopy amsterdamskie

wysokość    110    stóp    amsterdamskich

wyporność    (około)    20    ton    (100 łasztów)

łączna powierzchnia ożaglowania 3662 stopy amsterdamskie (około 293 m²)

(stopa amsterdamska = 283 mm).

Kadłub okrętu zbudowany był z drewna dębowego. Poniżej linii wodnej okręt posiadał wzmocnienie w postaci pasów na kadłubie od dziobu do rufy.

Stewa dziobowa jak i ster również były okute. Maszty oraz reje wykonaną były z pni świerkowych. Na wewnętrznych ścianach burt i w pomieszczeniach, w stojakach poustawiana była broń strzelecka, jak muszkiety, i porozmieszczana broń sieczna. Na wyposażenie jednego działa składały się: — stempel, przecierak, przyrząd do czyszczenia zapału, szuflada do prochu, ubijak do przybitki, lont, różki z prochem, latarnia, jaszcz z kulami, kadź z wodą, skrzynie ze szmatami do studzenia lufy po strzale.

W normalnym położeniu działa były wciągane do wnętrza, a abrazury zasłonięte furtami działowymi.

W położeniu bojowym furty były podniesione, lufy zaś wystawały poza burtę. W górnym pokładzie bateryjnym wykonano wycięcia (bez furt działo-

UWAGI OGOLNE O

wych) w burtach, przez które wystawały działa trzy-funtowe.

Okręt posiadał ster typu rumplowego.

Pokład stanowiły deski sosnowe. Relingi balastowe, bogato rzeźbione i kolorowe. Do ładowania większych ciężarów używano jako dźwigu grotrei.

Kolor podwodnej części kadłuba był kremowobia-ły lub czarny — gdy był smołowany (ówcześnie stosowano różne środki impregnacyjne). Powyżej linii wodnej kadłub malowano na kolor bladonie-bieski, lub zostawiano naturalny kolor starego dębu.

Pasy wzmacniające kadłub, stewę i ster miały kolor czarny. Górna część rufowa, marsy, fokkasz-tel, kosz dziobowy, a zwłaszcza sama rufa — bogato zdobione. Na powierzchni pawęży znajdowała się rzeźba herbu Gdańska, trzymanego przez dwa złote lwy w otoczeniu liści akantu. Galion w kolorze złotym. Pokłady w naturalnym kolorze sosny, gre-tingi czarne. Wszystkie kołkownice, opętniki masztów, knagi, pachołki, jufersy, kotwice, bloczki, daszek sternika i noki rei — wszystko w kolorze czarnym.

Maszty, bukszpryt, reje, flagsztok w kolorze ciemnobrązowym. Żagle wykonane z grubego płótna lnianego lub konopnego, po pewnym czasie nabierały koloru jasnożółtego. Liny stałe oraz lina kotwiczna były smołowane, toteż miały kolor ciemnobrązowy i czarny.

Liny takielunku półstałego oraz takielunek ruchomy, jak: brasy, szoty, reflinki, linki żagli i bonetów, miały naturalny kolor konopi (ugier jasny — kolor sznurka).

BUDOWIE MODELU

Chcąc uzyskać pożądany efekt plastyczny, należy kierować się następującymi wskazówkami:

1.    Wszystkie części stanowiące wzmocnienia burt, listwy wzmacniające kadłub, należy po wycięciu z arkusza nakleić na tekturę grubości minimum 1—2 mm i dopiero po wyschnięciu przykleić we właściwym miejscu.

Uwaga ta odnosi się specjalnie do wszystkich części stanowiących zespół sklejek, które należy nakleić na bocznych ścianach burt i nadbudówek pokładowych. Dotyczy to również burt działowych.

2.    Chcąc uzyskać ładny galion — należy skleić kilka warstw tektury grub. 1 mm, następnie z arkusza wyciąć postać Wodnika, okleić nią przygotowany szczegół i dokładnie obrobić go żyletką i papierem ściernym. Potem pomalować złotą farbą wodną. Trzeba będzie jeszcze wyciąć odpowiedni otwór, który będzie dopasowany do stewy.

3.    Wykonując plastycznie rufę, należy wszystkie części osobno nakleić na tekturki o różnych grubościach, wyciąć i nakleić na uprzednio przygotowane tło zasadnicze, a następnie pomalować na odpowiednie kolory. Jest u mowa o wykonaniu: liści akantu (zielony), dwóch figur stojących lwów (złote) i tarczy herbowej (niebieskiej) — wszystko to naklejone na polu tarczy głównej w kolorze ciemnoniebieskim. Dobrze byłoby z tektury wykonać ramkę okalającą (brązowa).

4.    Wszystkie bloczki należy nakleić na tekturkę o grubości 3—4 mm, sklejając parami.

5.    Mocując wszystkie bloczki, tar-lepy na wantach — należy po naklejeniu ich na tekturę przykleić wpierw jedną stroną do wantu, a następnie przykryć (przykleić) do niej drugą stronę.

6.    Drablinki wykonać z białej nici krawieckiej, a same stopnie ze sznurka tzw. szpagatu. Drablinki naklejamy po zamocowaniu want do masztów i wzmocnień, które należy przykleić do obręczy wokół kadłuba. Olinowanie stałe wykonać z nici o kolorze czarnym. Liny takielunku półstałego oraz takielunek ruchomy — jak brasy, szoty, reflinki, linki żagli i bonetów — wykonać z nici białych. Lina do kotwicy wykonana zostanie ze sznurka pomalowanego na kolor brązowy.

7.    Żagle wykonujemy z białego płótna nakrochmalonego i wyprasowanego. Można również zachować wzór z papieru.

OPIS BUDOWY

Model okrętu „Wodnik” nie jest łatwy do wykonania, dlatego też przed rozpoczęciem budowy należy dokładnie zapoznać się z rysunkiem zestawieniowym i rysunkami pomocniczymi zamieszczonymi wewnątrz numeru.

Narzędzia i materiały

Do wykonania modelu niezbędne są następujące narzędzia: nożyczki do wycinania części modelu z arkusza, dwie żyletki do wycinania linii załamań. Żyletka złamana ukośnie do wycinania małych otworów, linijka (najlepiej metalowa), pinceta, igła do wykonywania otworów, papier ścierny, nici krawieckie, nici szewskie tzw. dratwa, farbki wodne, jeden z klejów np. „Cristal-cement”, „Toxa-cement”, „Hermol” czy „Butapren”.

SZKIELET KADŁUBA

Budowę modelu zaczynamy od wycięcia z ark. 8 wręg z numeracją I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, które posłużą nam do wykonania szkieletu kadłuba. Poszczególne wręgi naklejamy na tekturkę grubości około 2 mm. Dokładnie obrabiamy wg szablonów wycinając w nich otwory na po-dłużnice d wzmocnienia boczne. Po wykonaniu wszystkich wręg z ark. 1 wycinamy podłużnicę (część A), naklejamy również na tekturkę grubości 2 mm i wycinamy w niej otwory na wręgi. Następnie wstawiamy poszczególne wręgi w odpowiednie miejsca, wpuszczając uprzednio kroplę kleju (patrz rysunek zestawieniowy ark. 7). Z arkusza 1 wycinamy sklejkę B, przecinamy ją na połowę, naklejamy na tekturkę i wycinamy zaznaczone na niej otwory. Przygotowane w ten sposób sklejki przyklejamy na styk z poszczególnymi wręgami (patrz rys. na ark. 7).

Części 1, 2, 3, 4, 5. (ark. 2 i 4). Pokłady. Wyszczególnione sklejki po wycięciu naklejamy na tekturę, wykonując w nich prostokątne nie zadrukowane otwory. Ze sklejek posiadających oznaczenia 1C i ID, 2E, F, G, H, 4B i 4A wykonujemy kratki. Podaję sposób sklejenia tego detalu. Np. paski ID naklejamy od strony nie zadrukowanej wszerz kadłuba (część 1) po dwa w każdym pro-stokąciku. Natomiast paski ID