DSC00230 (21)

7.2. BUDOWA KWASU DEOKSYRYBONUKLEINOWEGO - DNA

7.2. BUDOWA KWASU DEOKSYRYBONUKLEINOWEGO - DNA

Kwas DNA ma charakter polinukleotydu. Poszczególne nu-kleozydy połączone są ze sobą wiązaniami diestrowymi w pozycjach C-3'iC-S'.

Rodzimy DNA ma duży ciężar cząsteczkowy, wynoszący od 10⁶ do m Da. W nukleozydach DNA występują zasady purynowe 1 adenina i guanina oraz pirymidynowe - cytozyna i tymina. Charakterystyczny w DNA jest brak uracylu. Badania ilościowe kwasu DNA wykazały, że:

-    suma zasad purynowych A + C równa jest sumie zasad pirymidynowych C + T,

-    suma zasad z grupami aminowymi jest równa sumie zasad z grupami ketonowymi (dotyczy to pozycji C-6 i C—4),

-    ilość adeniny równa jest ilości tyminy A = T,

-    ilość guaniny równa jest ilości cytozyny G = C,

-    stosunek sumy zasad A + T/G + C bywa zróżnicowany i zależy od gatunku organizmu.

Z powyższych zależności wynika, jak duże znaczenie w łańcuchu polinukleotydowym odgrywają zasady i ich sekwencja.

7.2.1. Budowa przestrzenna DNA

W roku 1953 na podstawie zdjęć rentgenograficznych, wykonanych przez Wilkinsa, Watson i Crick zaproponowali model strukturalny DNA. Za te badania, które zrewolucjonizowały genetykę, otrzymali oni w roku 1962 nagrodę Nobla.

W myśl koncepcji Cricka i Watsona cząsteczka .DNA..zbudowana .jest z dwóch łańcuchów wzajemnie ze sobą splecionych. .Każdy,.? łańcuchów tworzy reszty kwasu fosforowego .powiązane estrowo z deoksyrybozą. Ponieważ struktura JDNA jn.ą_charakter _śru bowy, to kierunek wiązań reszty fosforanowej z deoksyrybozą jest w jednym skoku śruby 3'-»5' a w drugim 5'-*3'. Do wewnątrz Jego łańcucha skierowane są zasady organiczne ułożone parami, które wiąźą^oba łąńcucjjy,

-EodslawąJegC) modelu jest istnienie komplementąmości zasad. Inaczej mówiąc, zasady łączą się zawsze parami w układzie adenina - tymina i

guanina - cytozyna. Wiązania łączące pary zasad są wiązaniami .wodorowymi. Obrazową strukturę DNA można porównać do śrubowo skręconych schodów, w których poręcze stanowią reszty kwasu fosforowego połączone z deoksyrybozą, a stopnie tych schodów to pary zasad. Średnica tej śruby wynosi około 20 A (2nm). Skok śruby w tym modelu wynosi 34 A (3,4 nm). Na 1 skok przypada 10 par komplementarnych zasad.

7.3. BUDOWA. KWASU RYBONUKLEINOWEGO | RN A

Budowa.J?NA jest bardzo zbliżona do DNA. Cząsteczka RNA ma również charakter polinukleotydu, lecz w zasadzie nie tworzy struktury

jdwufaiicuchowej. RNA to najczęściej łańcuch__polinukleotydowy

pofałdowany, w którym pewne o.dęinki tego.samego łańcucha mogą być .ze sobą powiązane. Stąd w cząsteczce RNA znajdują się odcinki sparowane komplementarnie, jak i pętlo, w których zasady organiczne są wolne (nie połączone wiązaniami wodorowymi).

Vy..kwasie RNA, podobnie jak w DNA, występują zasady purynowe i pirymidynowe, z tym, że zamiast tyminy występuje uracyl. RNA nie