DSC00349 (8)

Rozpuszczalna zestryfikowana bilirubina, głównie w postaci digl_uj,

(ok. 75%). jest czynnie wydalana do żółci, ulegając dalszym przemj^⁰¹¹^ sterkobilinogenu w przewodzie pokarmowym. W przemianie biorą¹⁰¹*¹ ^ bakterie jelitowe, których enzymy katalizują hydrolizę glukuronianL^ wstawanie kolejno urobilinogenu i sterkobilinogenu. Część urobi]j_n ¹ ^ resorbowana do krwi wydala się następnie z moczem. 50 - 280 mg ^

«k(.

kobilinogenu utleni;

_tw'^ca

&

tcy

ko

iartw

udk«

alu energetycznego hepatocytu, np. w stanach niedotlenienia,

potencj

wydalanie cholesterolu z żółcią lub jego wykorzystanie do syn żółciowych, a zwłaszcza udział w przemianie bilirubiny. Biliru^-^ U. głównie w układzie siateczkowo-śródbłonkowym (śledziona) w^>Ila PoJN padu hemoglobiny i do wątroby jest transportowana w połącJ^ik^ minami. U dorosłego człowieka do wątroby dociera w ciągu doby * JJk bilirubiny, z czego ok. 20% pochodzi z rozpadu niedojrzały^'

ianego do sterkobiliny wydala się w ciągu doby 2 Podobnie jak bilirubina, poprzez sprzęganie i zmianę rozpuszczalnością? liwiającą wydalanie z żółcią lub z moczem, metabolizowane są inne subst^5 endogenne, np. hormony steroidowe.    ■'

Wątroba odgrywa zasadniczą rolę w detoksykacji i wydalaniu zbędn_v«i substancji egzogennych, dostających się do organizmu z pożywieniem ^ czyszczenia, środki konserwujące, produkty bakteryjnego rozkładu substa^ organicznych, składniki roślinne), w postaci zanieczyszczeń środowiskowy? lub wprowadzanych w postaci leków. W czynności detoksykacyjnej istow rolę odgrywają komórki siateczkowo-śródbłonkowe gwiaździste naczyń zajj. kowych, wchłaniające endotoksyny i makrocząsteczki, oraz mikrosomy hepj tocytu, w których zachodzą główne etapy biotransformacji. Wykorzystują^ enzymatyczne reakcje oksydoredukcyjne, umożliwiające następnie sprzęgaj z kwasem glukuronowym, resztami siarczanowymi lub acetylację. W w sposób przemiany w wątrobie inaktywują związki toksyczne i zwiększaj) rozpuszczalność substancji apolarnych w stopniu umożliwiającym wydalaj z żółcią lub z moczem. Naturalne wytwarzanie żółci i jej wydzielanie do światła dwunastnicy ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowej funkcji przewodu pokarmowego.

20.2.

Patobiochemia chorób wątroby i dróg żółciowych

Choroby wątroby i dróg żółciowych mogą prowadzić do:

a)    zmian martwiczych,

b)    zaburzeń funkcji metabolicznych i detoksykacyjnych,

c)    zaburzeń funkcji wydzielniczych (cholestaza wewnątrz- i pozawątrobowa),

d)    zmian zwłóknieniowych.

uia się swoistymi zmianami w wynikach badań _ch charaktery _t^Jo;_vJ_zyszaCy_Ch zjawisk patobiochemicznych jest

/ •nvcl’-^aZnl°ko«ystania z diagnostyki biochemicznej.

^<cj°^nalneS

O*

komórek wątrobowych

morek wątrobowych może dochodzić w wyniku:

I ^ rania^lub aktywacji enzymów lizosomalnych, np. w następstwie przesu-

j) ur^odno-elektrolitowych,

godzenia błony komórkowej przez czynniki endogenne i egzogenne, i umiany zapalne, czynniki immunologiczne, endotoksyny bakteryjne itp.

Następstwem zmian martwiczych jest uwalnianie do przestrzeni pożarowej składników wewnątrzkomórkowych, zwłaszcza enzymów wskaź-Jłowych, a następnie zwiększenie ich aktywności w osoczu krwi. Zwiększe-> aktywności zależy z jednej strony od stopnia uszkodzenia komórki wątro-liowej> ^{a z dru}g‘^ei ,^od szybkości inaktywacji i eliminacji enzymów z osocza. Ropień uszkodzenia hepatocytu determinuje profil zmian enzymatycznych ,• osoczu. Wzrost przepuszczalności błon komórkowych zwiększa aktywność jjayniów cytozolowych w osoczu, natomiast całkowita dezintegracja komórki uwalnia do przestrzeni pozakomórkowej wszystkie enzymy, w tym również ptiązane ze strukturami wewnątrzkomórkowymi.

Z licznych enzymów wskaźnikowych występujących w hepatocytach, praktyczne znaczenie w ocenie martwicy komórek mają oznaczenia aktywności: afflinotransferazy (AST i ALT), dehydrogenazy glutaminianowej (GLDH), wątrobowy izoenzym dehydrogenazy mleczanowej (LDH₅) oraz karbamoilo-wansferaza omitynowa (transferaza omitynokarbaminianowa - OCT).

Z enzymów tych tylko ALT, GLDH i częściowo LDH_S uznawane są za swoiste dla wątroby. ALT i LDH są enzymami cytoplazmatycznymi, podczas gdy AST, GLDH i OCT występują głównie w mitochondriach. W ostrych chorobach wątroby (zapalenie wirusowe, ostre toksyczne uszkodzenie wątroby), bardzo się zwiększa aktywność ALT, a w miarę postępującej martwicy hepa-tocytów również GLDH i AST. Stąd pewne znaczenie diagnostyczno-róż-nicujące może mieć stosunek aktywności AST/ALT (wskaźnik de Ritisa) i AST + ALT/GLDH. Duża wartość wskaźnika de Ritisa przemawia za pozawątrobowymi przyczynami zwiększenia aktywności enzymów (zawał serca, uszkodzenia mięśni szkieletowych lub innych narządów miąższowych), a maty wskaźnik potwierdza wątrobowe przyczyny zmian aktywności enzymów wskaźnikowych. Duża wartość współczynnika AST + ALT/GLDH jest wyrazem rozległych zmian martwiczych, powodujących uwalnianie do przestrzeni pozakomórkowej i do krwi wszystkich enzymów wewnątrzkomórkowych hepatocytu. Ważniejsze przyczyny i stopień zwiększenia aktywności AST, ALT, GLDH i LDH₅ przedstawiono w tab. 20.1.