DSC00671 (9)

Km«ic społeczeństwo, w którym mamy do czy. awnu ze wzrastającym podziałem pracy, oddala się jd pierwszego z wyżej opisanych typów skrajnych. Innym ogólnym warunkiem, ściśle związanym z tym pierwszym, jest możliwość osiągnięcia ekonomicznego zysku, co pozwala pewnym jednostkom albo grupom na zaangażowanie się w wyspecjalizowaną działalność, nie związaną bezpośrednio z utrzymaniem.*' Takie wyspecjalizowane działania prowadzą, jak widzieliśmy, do specjalizacji i segmentacji wspólnego zasobu wiedzy. Segmentacja umożliwia powstanie „czystej teorii”, czyli wiedzy, która jest subiektywnie pozbawiona jakiegokolwiek społecznego odniesienia.⁴* Oznacza to (wróćmy do poprzedniego przykładu), że zwalnia się z polowania nie tylko osoby wytwarzające broń, ale także osoby wytwarzające mity. W ten sposób otrzymujemy „życie teoretyczne'”, z charakterystycznym dlań luksusem rozpowszechniania wyspecjalizowanych zasobów wiedzy, pozostających w dyspozycji specjalistów, których, prestiż społeczny może w istocie zależeć od ich niezdolności do robienia czegokolwiek innego poza teoretyzowaniem. Wynika z tego wiele analitycznych problemów, do których jeszcze wrócimy.

Chociaż instytucje raz ukształtowane mają tendencji* do tego, aby trwać, instytucjonalizacja nie jest procesem nieodwracalnym.⁴⁹ Z powodu rozmaitycł przyczyn historycznych zakres zinstytucjonalizowa nycłi działań może się zmniejszać; w pewnych strs

** 7.wlqit<k mlqdiy podziałom pracy 1 zróżnicowaniom Inst tucjonalnytn analizowali Marks, Durkhelm, Weber. Tonnl I faraoni.

" Można powiadałaś, te mimo różnic w szczegółach Intcrpi tacji w tej uprawia panu ja zgoda w historii teorii socjolog! na).

“ /.wtązok między „czystą teorią** l nadwyżką ekonomie zoatai po ras plarwasy wskazany przez Marksa.

•* Tendencją Instytucji do trwania analizował Georg sini przy okazji zagadnienia „wierności”. Zob. jago Socjot PWW. Warszawa im, s. «T5 1 naat.

fach życia społecznego może dojść do admstytacjo-nalizowania-" Tak na przykład sfera prywatna, jaka wytworzyła się we współczesnym spokcwnWia a-dywidualnym, jest w porównaniu do sfery pubbcaaej w znacznym stopniu odinstytucjoaahcowana.^{1 2}

Jest jeszcze dalsze pytanie, wskazujące na historyczną zmienność porządku instytucjonalnego: jaki jest wzajemny związek różnych instytucji na poeto² mie zachowania i znaczenia.² W pierwszym x wyżej rozważanych typów skrajnych mamy do cayniema z instytucjonalną jednością instytucjonalnych zachowali i znaczeń w każdej subiektywnej biografii. W każdej bowiem biografii jednostkowej aktualizuje się cały społeczny zasób wiedzy. Każdy robi wszystko i wszystko wie. Problem integracji znaczeń (czyli znaczącego związku różnych instytucji) ma wyłącznie subiektywny charakter. Obiektywny sens instytucjonalnego porządku jawi się każdej jednostce jako dany i powszechnie znany; jako uki

136

1

“ Pojęcie odlnstytucjooaUaowanla pochodu od llehlana.

2

Analiza detnałytucjonattaacjt w stania prywatnej Jeat centralnym problemom psychologu apatacanej nowncaaanego społeczeństwa w ujęciu Gehietut, las Jago Me Zeete im leeimt-•cheti Ztiulur, ftowohlt, Wam burz IM-