DSC00680 (9)

dodać „wertykalny” poziom życia pojedynczej oso-by.

Jak już pisaliśmy wcześniej, w pierwszej fazie instytucjonalizacji, kiedy instytucja jest po prostu faktem, co nie wymaga żadnego dalszego poparcia ani Intersubiektywnie, ani biograficznie, uprawomocnienie nie jest konieczne; dla wszystkich zainteresowanych instytucja jest oczywista sama przez się. Problem uprawomocnienia pojawia się, gdy obiektywizacje porządku instytucjonalnego (który jest już wtedy porządkiem historycznym) trzeba przekazać nowemu pokoleniu. W tym momencie oczywisty charakter Instytucji nie daje się już, jak widzieliśmy, utrzymać na podstawie wspomnień i nawyków jednostki. Jedność biografii i historii zostaje złamana. Aby jedność tę odbudować i w ten sposób uczynić zrozumiałymi oba jej aspekty, potrzebne są „wyjaśnienia® i uzasadnienia elementów tradycji instytucjonalnej nie znanych z własnej biografii. Ten proces „wyjaśniania” i uzasadniania to właśnie uprawomocnienie.*⁷

Uprawomocnienie „wyjaśnia” porządek instytucjonalny, przypisując jego zobiektywizowanym znaczeniom ważność poznawczą. Uzasadnia ono porządek instytucjonalny, przydając jego praktycznym imperatywom normatywnej godności. Innymi słowy, uprawomocnienie nie jest po prostu sprawą „wartości". Zawsze wiąże się również z wiedzą. Na przykład, struktura pokrewieństwa nie jest uprawomacniana jedynie przez etykę szczególnego tabu kazirodztwa. Przede wszystkim w grę musi wchodzić „wiedz®*;

0    rolach, która określa zarówno „właściwe”,

1    „niewłaściwe” działania w ramach tej struktury. Powiedzmy, jednostce nie wolno zawierać zwiąjfeAgfr małżeńskich w obrębie własnego klanu. Jednak WHE'. śniej musi ona „wiedzieć”,.^że jest członkiem t«go

^w W związku z uprawomocnieniami Jako „wyjaśnieniami warto zwrócić uwagę na Pareta analizy „derywacjf**.

klanu. „Wiedzę” tę otrzymuje wraz z tradycją, która „wyjaśnia”, czym jest klan w ogólności, a jej w szczególności. Takie wyjaśnienia (które zwykle tworzą „historię” i „socjologię” danej zbiorowości, a które w przypadku tabu kazirodztwa zawierają prawdopodobnie również „antropologię”) są w równym stopniu narzędziami uprawomocnienia, jak etyczne elementy tradycji. Uprawomocnienie powiada jednostce, dlaczego powinna podjąć takie działanie, a nie inne; powiada jej ono także, dlaczego rzeczy są takimi, jakimi są. Innymi słowy, w uprawomocnieniu instytucji „wiedza” wyprzedza „wartości”.

- W analizie można rozróżniać poziomy uprawomocnienia (które w rzeczywistości nakładają się oczywiście na siebie). Zaczątkowe uprawomocnienie występuje już wtedy, gdy system językowych obiekty-zacji ludzkiego doświadczenia jest przekazywany. Tak na przykład, przekazywanie wyrazów określających pokrewieństwo uprawomacnia ipao facto strukturę pokrewieństwa. W ten sposób dziecko dowiaduje się, że inne dziecko jest jego kuzynem i ta drobna informacja natychmiast i w sposób naturalny uprawomacnia formy zachowania wobec krewnego, które są nauczaniem przez desygnowanie. Do tego pierwszego poziomu zaczątkowego uprawomocnienia należą wszystkie proste, tradycyjne stwierdzenia, w rodzaju: „Taki jest porządek rzeczy”. Stwierdzenie takie jest najwcześniejszą i najczęściej wystarczającą odpowiedzią na pytanie dziecka — „dlaczego"? Jest to oczywiście poziom przedteoretyczny. Jednak jest on podstawą pewnej wiedzy oczywistej, na której muszą się opierać wszystkie następne teorie i którą teorie te muszą sobie także przyswoić, jeżeli mają zostać włączone do tradycji.

Drugi poziom uprawomocnienia zawiera w rudymentarnej formie zdania teoretyczne. Można tu znaleźć rozmaite schematy wyjaśniające i odnoszące się do zbiorów obiektywnych znaczeń. Schematy te są wysoce pragmatyczne, związane bezpośrednio z kon-