DSC00812 (3)

Różne rodzaje klinowych połączeń wzdłużnych przedstawia rys. |f| Najczęściej stosuje się kliny wpuszczane — w połączeniach zwykłych, oraz kliny styczne — w połączeniach obciążonych dużym, wahadłowym ®o, mentem obrotowym. Kliny wpuszczane są ciasno pasowane w rowkach, co znacznie podwyższa obciążalność połączenia. Przy małym obciążeniu sto-su je się kliny płaskie lub wklęsłe — nie są one w stanie przenieść pełnego momentu, którym można by obciążyć wał.

■

Rys. 5.12. Klinowe połączenia wzdłużne: a) z klinem wpuszczanym, b) — płaskim, c) — wklęsłym, d) — stycznym, e) wybijanie klina bez noska, f) — z noskiem, 9)™~ wek na klin, dwustronnie otwarty [12], h) — jednostronnie otwarty [12], 0 — P®“ zamknięty [12] ;) — zamknięty [12]

Kliny wzdłużne są znormalizowane, a ich wymiary poprzeczne są uzależnione od średnicy wału (czopa). Wymiary ogólne klinów wpuszczanych (i wpustów) podane są w normie PN-70/M-85005, klinów płaskich — PN-73/M-85034, wklęsłych — PN-73/M-85036, klinów stycznych — PN-73/M-85007. Wymiary szczegółowe klinów i rowków podane są w normach PN-73/M-85031 do 85036. Kliny wzdłużne wykonuje się z pręta ciągnionego z twardej stali węglowej St5, St6 lub St7 — przez zeszlitowanie jednej powierzchni i nadanie jej pochylenia. Rowek na klin w wale

W , miejsca osadzenia piasty) może być dwustronnie lub jedno-I" Bh otwarty, półzamknięty lub zamknięty (rys. 5.12p-f-j ). Kliny, do-\sowane do rowków otwartych, są zwykle wbijane po nasadzeniu piasty " czop. Na klin osadzony w rowku zamkniętym należy piastę nasunąć (wbić), co jest bardzo uciążliwe. W przypadku występowania w połączeniu siły wzdłużnej należy tak ustawić klin, aby siła ta napinała, a nie rozluźniała połączenie.

Połączenie klinowe można rozłączyć, wybijając klin przez uderzenie młotkiem w wybijak przyłożony do cieńszego końca klina (rys. 5.12e). Jeżeli koniec ten jest niedostępny, należy stosować klin z noskiem i wybijak dźwigniowy o odpowiednim kształcie (rys. 5.12f). Wystający nosek klina jest niebezpieczny dla obsługi maszyny. W maszynach szybkoobrotowych należy więc stosować drewniany lub blaszany pierścień ochronny, nałożony na wał.

Klinowych połączeń wzdłużnych w zasadzie nie oblicza się wytrzymałościowo, lecz wymiary klina dobiera się z nórmy, w zależności od średnicy czopa. Długość klina najczęściej l_Q tm (l-f-1,3) d.

Wady i zalety klinowych połączeń wzdłużnych są analogiczne jak poprzecznych. Dodatkową wadą jest mimośrodowe przesunięcie i skośne osadzenie części na wale. Dodatkową zaletą jest możność przejęcia dużych sił wzdłużnych.

Klmy wzdłużne, podobnie jak poprzeczne, stosuje się w maszynach wolnobieżnych, przy zmiennym kierunku obciążeń, gdzie zależy na całkowitym skasowaniu luzów. Zastępuje się je dziś połączeniami wpustowymi lub wypustowymi.

Rys. 5.13. Klinowe połączenie nastawcze

Kliny nastawcze. Na rysunku 5.13 przedstawiono zastosowanie klina jako elementu nastawczego. Służy on do kasowania luzu między połówkami 1 panewki osadzonej w głowie korbowodu 2. Po odkręceniu nakrętki 6 przy obracaniu śruby 5 powoduje się przesuwanie klina 3 wzdłuż śruby i dociskanie wkładki 4 do tulei 1.

10    maszyn — oz. I 145