DSC00823 (11)

juk łatwo stwierdzić, stosunkowi do bytu nadawać generalizujący, ogólnoludzki wymiar? ;■

A więc stajemy przed — że powrócę raz jeszcze do podniesionej na wstępie rozdziału kwestii metodologicznej — narzuconym przez współczesną nam rzeczywistość kulturową zagadnieniem: jak te problemy, z którymi z takim trudem próbuje uporać się filozofia, reli-gia, sztuka, rozwiązywane były w tradycyjnej kulturze ludowej? Jakie urządzenia i mechanizmy kulturowe sprawiały, iż jednostka w tradycyjnej kulturze ludowej nie była trawiona potrzebą artystycznej ekspresji swego strachu przed śmiercią ani nie przejawiała zapotrzebowania na rozbudowane doktryny uzasadniające jej miejsce w świecie.

CHARAKTER WIERZEŃ WSCHODNIOSŁOWIAŃSKICH

Zanim spróbujemy odpowiedzieć na postawione wyżej pytania, zapoznajmy się nieco szczegółowiej z analizowaną kulturą ludową i niektórymi cechami umysło-wości ludowej. Jak już nadmieniałem, prawosławie jako organizacja kościelna wywierało o wiele slabsżjr wpływ na społeczności wiejskie aniżeli katolicyzm **. Odbicie tego zjawiska można bez trudu odnaleźć w dostępnych materiałach etnograficznych. Pietkiewicz stwierdza np._t że na Polesiu nie ma. osoby bardziej wykpionej i wyśmianej od popa, a w swej pracy dotyczącej popów przytacza niezbyt przyzwoitą, ale aż nazbyt wymowną

“ Nie od rzeczy będzie powołać się w tym miejscu dodatkowo na tnanego radzieckiego religioznawcę S. A. Tok a nowa. który badał wierzenie pozachrześcijaóskie ludów wschodniostowiańskich. </V>«u«’wo3-nm (1'poMMn •ocroHMoc.iosAHCKMur napodo* XIX i m<nlm XX c. (Moskwa łM7>- Por. również recenzję tej książki: S. Kowalski: Relikty popadzi owi w wierreniacM lądów wscłmlRiosiowMiiskidi w: ..Eubcnoer** Kr 3, 1*57-Równiet Draganów w cytowanej wyżej książce konstatuje slaby wpływ prawosławia n wierzenia Bułgarów i pogański charakter tych w te-