DSC00953 (7)

16

NASI OKUPANCI

i miły'

Nr 16 (424)

PRAWDZIWA HISTORIA KOŚCIOŁA W POLSCE (83)

Nauczyciel katolik

I W walce o klerykalizację szkoły kluczowe znaczenie I miało opanowanie środowiska nauczycielskiego I oraz jego indoktrynacja.

treści rezolucji uchwalonych na wal-

Opanowanie szkoły bez opanowana nauczycielstwa było dla Kik zadaniem niemożliwym do realizacji. A bez zawładnięcia szkoli) trudno jest myśleć o wychowaniu społeczeństwa w duchu uległości i posłuszeństwa. Stąd też wałku o opanowanie szkolnictwa poprzez uzależnienie nauczycielstwa od kleru była zawsze jednym t węzłowych elementów polityki kościelnej. Przez wieki kler trzyma) szkolę pod swoim wytycznym prawem. Ideałem nauczyciela był zaś ksiądz, który w wolnych od zajęć kościelnych chwilach uczył także dzieci. Jeśli mówiono o nauczycielu, to miano na myśli duchownego, ktorego podstawowym zadaniem było utwierdzanie wiary btoUocj. Innej opcji nie było.

Sytuacja w polskim szkolnictwie nnęła omemać śę dopiero w drugiej potwic XVII! w. Impuls do reformy oświaty dala kasata zakonu szkolnictwa będzie dopóty nicmoż-liwa, dopóki nic da szkole nowego nauczyciela oraz nowych podręczników dostosowanych do programu. Pierwsze zadanie zostało częściowo zrealizowane po reorganizacji Akademii Krakowskiej i założeniu specjalnych seminariów nauczycielskich w Łowiczu i Wilnie. Po 20 latach działalności KEN czwarta część nauczycieli była już świecka. Do realizacji drugiego zadania powołane zostało Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (1775 r.). W ten sposób dobiegi kresu kościelny monopol wychowawczy, który trwał w Polsce 800 lat. W krótkim czasie Polska osiągnęła olbrzymi postęp we wszystkich dziedzinach wiedzy i żyda. Na uratowanie kraju było już jednak za późno.

Walka o kadrę nauczycielską wybuchła ze wzmożoną silą po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Przez wiele lat na Górnym Śląsku w szkołach powszechnych pracowało 91 224 nauczycieli i nauczycielek, w szkołach średnich ogólnokształcących - 11 602. Razem 102 826 nauczycieli i nauczycielek (nie licząc kilkunastu tysięcy nauczycieli zatrudnionych w szkołach innego typu). Organizacją posiadającą w środowisku nauczycielskim największe wpływy byt lewicowy i antyklerykały Związek Nauczycielstwa Polskiego - organizacja zawodowa zrzeszająca nauczycieli i pracowników nauki szkól wszystkich szczebli, placówek oświatowo-wychowawczych i instytutów naukowo-badawczych. Powstał on w 1930 r. w wyniku połączenia Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkól Powszechnych (ZPNSP) ze Związkiem Zawodowym Nauczycielstwa Polskiego Szkól Średnich (ZZNPSŚ) i zrzeszał około 54 tys. członków. W okresie międzywojennym ZNP prowadził Instytut Pedagogiki, organizował liczne kursy dokształcające i naukowe kongresy peda-wiadzc kościelne, pr/e/ klerykalnc organizacje nauczycielstwa i przez wielu księży. I tak na przykład 8 marca 1936 r. w Wydartowic kv ( z. Dzikowski nawoływał zebrane tam maiki do niszczenia kolportowanych wśród młodzieży szkolnej numerów „Płomyka’’, grożąc wiecznym piekleni w razie niewypełnieniu polecenia lub dulszcgo czytania pisemka w szkole.

Głównym instrumentem, jakim Krk posługiwał się w swej penetracji szkolnictwa. Iiylo Stowarzyszenie Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkól Powszechnych, liczące w roku 1938 blisko 7.5 tys. członków. Między jego ideologią a dążeniami episkopatu nie było praktycznie żadnych różnic. Świadczyły o tym żądano ) przeprowadzenia nie-zwinęznie rewizji programów nauki w \zkolaeli ptnwaeehmch (...) aby nauczanie wszelkich przedmiotów przeniknięte Mo nauką Koiciida katodę-kiego, /ego iradyt ją i obyczajami (...) zai h> aknlach, w których k.\ztalei ,iif młodzież cdize.tcijuńska, nie powinnii być dzieci żydowskichNa zjeździć wniesiono również poprawkę do siniulti stanowiącą, żc członkiem stowarzyszeniu może być wyłącznie Polak katolik. Piogram SchNNSP zmierzał do przekształceniu szkoły polskiej w szkolę wyznaniową, wprowadzenia segregacji rasowej, wyznaniowej i narodowe) wśród kadry nauczycielskiej i uczniów oraz oparcia jej na ideologii klcrykalncj.

Prnklerykalnc nauczycielstwo z zadowoleniem przyjęło próbę zamachu przeciwko Związkowi Nauczycielstwa Polskiego, dokonaną na jesieni 1937 r. przez rząd Skład-kowskiego. Władze zawiesiły wówczas działalność ZG ZNP i usiłowały narzucić tej organizacji prawicowe, komisaryczne kierownictwo z kuratorem Pawłem Musiolem. Odpowiedzią na te działania był strajk nauczycielski, trwający od września do listopada, który rozprzestrzenił się na cały kraj i został poparty przez inne związki zawodowe. Wobec skali protestu rząd wycofał wcześniej podjęte decyzje.