DSC01322

starczało do porozumiewania się z przeszłoś i przyszłością. Obaj jego twórcy pragnęli _pr2ej nieść się w noc śmierci arcybiskupa ArtJ w Sandomierzu przed dziewięciu wiekami I przez omyłkę jednak skoczyli w przyszłość i poznali to, co miało czekać ich samych. Pro-metejskie zuchwalstwo zostaje ukarane: Krzysztof Boski zniszczył przyrząd, zabił Persewala Parznicki, sam został duchownym, nawet arcybiskupem i kardynałem. Porzucił fizykę i mechanikę dla teologii.

Sposób opowiadania o tym dwudziestowieczf; nym świecie, niby to wyczarowanym fantazją

siedemnastowiecznego utopisty, nie przypomina jednak w niczym sposobów opowiadania Morusa czy Bacona. Ta część Nowej bakni, jaki wszystkie inne, jest zbiorem pism, rozmówi i listów postaci. Wątki zrekonstruowane powyżej czytelnik poznaje jako fragmenty dialogów i relacji w toku przewodu sądowego. Są to fragmenty ograniczone niekiedy do kilku-zdaniowych strzępów. W procesie tym, toczącym się w roku tysięcznym od daty chrztu Polski, a więc w 1966, Bors Boski, syn Krzysztofa, doktora fizyki i mechaniki, a potem arcybiskupa i kardynała, oskarżony jest o usiłowanie dokonania zamachu ojcobójczego. Obrona chce dowieść, że było przeciwnie —- to syn miał paść ofiarą zamachu przygotowywanego przez ojca. Oto jeszcze jeden wariant motywu ojciec—syn, już wykorzystanego w tylu różnych układach

ISO

styce.

okazji Leptynesa, Chozroesa, Stanisława,

Zagłoby-

Dlaczego cała ta problematyka została przez pisarza ujęta tym razem w kształt niby to powieści science-fiction, jaki jest jej stosunek do tego tak popularnego dziś gatunku, skąd taka dziwaczna formuła „historycznej powieści fan-tastycznonaukowej”? Przywołać tu trzeba przede wszystkim kontekst takich utworów, których lektura pozostawiła bezpośredni ślad w powieściach Parnickiego. To przede wszystkim klasyczni twórcy fantastyki naukowej H. G. Wells i Juliusz Veme. Połączenie refleksji filozoficznej z wątkami fantastycznymi lub sensacyjnymi to także pomysł znany Parnickiemu od bardzo dawna — świadectwo tego znajdziemy w jego młodzieńczej publicy

Entuzjastyczny wielbiciel Chestertona i jako pisarza, i jako myśliciela pisał o nim niejdno-krotnie (pamiętamy, jak przeciwstawił Chestertona Sienkiewiczowi w sprawie potraktowania w powieści refleksji filozoficzno-religijnej). Młody Parnicki widział w angielskim konwer-tycie jednego z najwybitniejszych przedstawicieli nowego nurtu w myśli chrześcijańskiej. Tego nurtu, który wydawał mu się jedynym gwarantem ocalenia klasycznych wartości kultury europejskiej: indywidualizmu i humanizmu, śmiertelnie zagrożonych „w epoce dyktatur i totalizmów”. Najdobitniej chyba pisał o tym w roku 1937 w artykule Gorki} a Che»-

ka-

iwil

'go

lo-

pcji

jak

ży

łek.

cra-

ada

Isał.

itat-

trly,

ając lśni. i od

któ-

viel niej na i aói trt OWl

erv

I F ok itnl

i

rt < iler

131