DSC01422 (5)

Filozofia dla niego nie jest wyłącznie umysłowym i teoretycznym wysiłkiem mającym na celu rozwiązanie najogólniejszych zagadnień dotyczących człowieka i wszechświata. Cała filozofia Augustyna to wznoszenie się do mądrości jako poznania i posiadania najwyższego Dobra — Boga. Augustynowi chodzi mniej o rozwiązanie problemu, a raczej o znalezienie prawideł dla życia. Charakterystyczne dla augustynizmu jest to, że znalezienie tych prawideł możliwe jest tylko pod warunkiem „zaprowadzenia pokoju w chceniu przez opanowanie zmysłów umysłem i przez zaprowadzenie porządku w myślach za pomocą systemu prawd całkowicie wyzwolonych od powrotu w wątpliwości*'.^{1 2 3 4} Zadośćuczynienie tym wymaganiom znajduje Augustyn na płaszczyźnie wyższej niż ludzka. Wyzwolenie człowieka z gnębiącej go pożądliwości i błędów sprzecznych systemów myślowych może się dokonać jedynie poprzez Chrystusa, który stał się ciałem, by nas uwolnić od ciała, i na drodze przyjęcia autorytetu Objawienia, ustalającego zbiór zbawczych i niezmiennych prawd, Charakterystyczne dla augustynizmu jest głębokie przekonanie, że prawdziwa filozofia mu3i zakładać akt przyjęcia porządku nadprzyrodzonego, który wyzwala wolę od ciała przez łaskę, a myśl od sceptycyzmu przez Objawienie. Augustyńskie „credo, uf intelligam“ płynie więc z poczucia niezdolności człowieka, pozostawionego własnym siłom, do osiągnięcia całkowitej pewności, bez której nie ma ani pokoju, ani szczęścia. Przyczyna tej słabości człowieka tkwi w grzechu pierworodnym, który zniszczył pierwotny stan jego umysłu. Powrót do doskonałości możliwy jest jedynie dzięki pomocy Boga i dlatego pierwszym krokiem na drodze do mądrości musi być wiara.

Poza tą ogólną koncepcją filozofii, wyrosłą w dużej mierze na gruncie osobistych doświadczeń, motywem augustyńskiego „credo, ut intelligam" jest tekst Izajasza (7, 9): „Nisi credideritis, non intelllfietis " W ten sposób akt wiary wyprzedzający badanie rozumowe staje się zarazem aktem posłuszeństwa wobec wyrażonej w Piśmie św. woli Boga. Augustyn często będzie powracał do tej myśli Izajaszowej powtarzając ją w różnych wersjach: .Jntelli-oere vis? Crede... InteUectus enim merces est fidei. Ergo noli ąuaerere Intelllgere, ut credas, sed crede, ut mtelUgas." * „Crede, ut inteUigas: praccedit fides, aeąuitur intetlectus." * „lntellectui fides aditum apeńt, infidelitas claudit." * „Sic credite, ut me-

1

E. Głlion, dz. cyt. 312.

2

*    In jonnuis Koanpodum 29. 18,

3

*    Senno 118, 1.

4

Srrtno 127.