DSC01769 (4)

tuttycy^

Skąd Zło? Tajemnica

Boga

ki masońskiej i systemów mistycznych XVIII y/L i sobie współczesnych. Wszystko to prawda. Trudu* towarzyszące omawianiu III cz. Dziadów na lekck polskiego zostały wspomniane na wstępie. Czy nie » w tyra dziele nic współczesnego? Chcemy wrócić j walki Dobra ze Złem. Pytanie: skąd wzięło się zło (aa, malum ?) prześladuje ludzkość od jej zarania i nie wyfc się. aby zbliżyła się ona do odpowiedzi na nie. Jest; jednak problem, którego nie sposób ominąć - równi w prywatnym życiu. Hiob domagał się od Bo* wyjaśnienia, dlaczego cierpi, choć jest sprawiedliwi Bóg uświadomił mu, że to tajemnica dostępna tyli Jemu, Stwórcy, a nie stworzeniu. Wiek dwudziesty z m lionami niewinnych ofiar postawił zagadnienie zła w ca tram uwagi ludzi myślących. Wystarczy przypomni opowiadania Borowskiego czy Mistrza i Małgorm Bułhakowa.

Utrata niepodległości, zawiedzione nadzieje łączy się z wyprawą Napoleona na Rosję, terror carski skiero wany przeciwko polskim organizacjom (spiskom), wit szcie klęska powstania listopadowego domagały się wj jaśnienia. Goliat rozprawił się z Dawidem i chełpił s swą potęgą. Mickiewicz daje odpowiedź — tak chc Opatrzność Boża.

ria. Zakładają, że jednostki i narody działają w sposób wolny. Z wolnych działań wyłania się jednak niezależna od ludzkiej woli rzeczywistość. Indywidualizm, prometeizm Konrada zostają przezwyciężone. Zbuntowany przeciw Opatrzności bohater odnajdzie - z pomocą Ks. Piotra - drogę do historycznego czynu (czterdzieści i cztery, wyzwoliciel narodu). Doświadcza na sobie potęgi historycznego „losu”, który niszcząc jego szczęście i życie, stwarza za tę cenę nowe, wyższe wartości. Los nie jest bezduszną koniecznością, lecz manifestacją rządów Opatrzności. Prowidencja Boska jest więc w świecie polskiego dramatu romantycznego stale obecna jako realizowany za cenę cierpienia jednostek i narodu „wyższy” moralny sens świata i w zasadzie nie musi się osobiście pojawiać.

I tak doszliśmy do sedna problematyki Ul części Dziadów, w którym to, co jednostkowe, narodowe, ogólnoludzkie łączy się z porządkiem Wszechświata. Taka wizja ludzkich wysiłków nadaje im sens i broni przed rozpaczą. A wszystko Mickiewicz spisał olśniewającą poezją, z którą niewiele polskich dzieł może się równać.

Ragna i Zbigniew Ślęzakowscy

Prowidencjalizm jest to pogląd, wedle którego Bij otacza stałą opieką świat przez siebie stworzony: utrzymuje go w jego istnieniu, rządzi nim i kieruje do znane# sobie celu. Istnienie Opatrzności Boskiej wydaje się dopuszczać istnienia zła w świecie. Rodzi się zateff problem, w jaki sposób „usprawiedliwić” Boga z poW du istnienia zła. Romantyków niezwykle interesuje histo