DSC02426

e stresy O prze-ołeczny ocznych e, które ie, ruch iziałań ektórzy agi późnych, idzą do ędnymi tść tych ich do-

;ces lub

ZMIANA SPOŁECZNA I MODERNIZACJA

Z 'miana jest częścią życia społecznego. W tym rozdziale zajmiemy się przyczynami zmian społecznych, ich przebiegiem oraz teoriami, które je wyja-śniają. W końcu, omówimy kierunki rozwoju krajów Trzeciego Świata i nie-itóre teorie wyjaśniające to zagadnienie.

PRZYCZYNY ZMIAN SPOŁECZNYCH

Zmiana jest stałym elementem życia społecznego. Wszystkie społeczeństwa doświadczają zmian społecznych - istotnych zmian wzorów kultury i struktury społecznej, które znajdują odbicie w zachowaniach społecznych. Niektóre społeczeństwa, jak małe plemiona zamieszkujące odległe rejony Ameryki Południowej, zmieniają się powoli; inne, jak Stany Zjednoczone, znacznie szybciej. Zmiany te przebiegają w różnych kierunkach; podczas gdy w niektórych krajach (takich jak Polska) następuje polityczna liberalizacja, w innych (takich jak Chiny) zaostrzają się represje polityczne. Pewne zmiany społeczne są planowane, np. kiedy rząd wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstw lub postanawia z tego zrezygnować, a inne nie planowane, np. kiedy w kraju, który przegrał wojnę, zmienia się struktura władzy. Niektóre zmiany są krótkotrwałe, jak w przypadku „szału” i mody (patrz rozdz. 22), a inne długotrwałe, jak w przypadku skutków wynalezienia samochodu. Istnieją zmiany szybko akceptowane przez społeczeństwo, jak program poprawy opieki zdrowotnej. Jednakże większość zmian, jak w przypadku walki feministek o równouprawnienie kobiet, wywołuje w społeczeństwie przynajmniej umiarkowane kontrowersje.

Zmiany nie zachodzą bez powodu. Zależą od wielu czynników. Poniżej omówimy kilka najważniejszych przyczyn zmian społecznych.

22 - Włtęp do socjologii 337