DSC02448 (4)

i na Bukowinie. Językiem nauczania w szkołach galicyjskich miał być język polski* Można by sądzić, iż tego rodzaju projekt przypadnie Prusowi do gustu. Służyłby on bowiem: po pierwsze - rozwojowi edukacji, po drugie — asymilacji (polski jako język wykładowy), po trzecie wreszcie - skierowaniu przynajmniej części Żydów do rolnictwa (szkoły rolnicze). Tymczasem zamierzenia Hirscha wywołały gwałtowną, choć nie natychmiastową polemikę Prusa.

Po raz pierwszy pisarz komentuje zapis Hirscha na łamach „Kuriera Codziennego" 2 grudnia 1888 roku²¹*. Ton tej wypowiedzi jest jeszcze spokojny i nie różni się w zasadzie od tego, co publicysta już wcześniej mówił na temat żydowskich szkół rzemieślniczych. Prus dostrzega w zapisie Hirscha „czyn wysoce rozumny i szlachetny". zastanawia się jednak, czy⁷ nie doprowadzi do wyparcia 7. dziedziny rzemiosła ludności rdzennej, a więc polskiej i rusińskięj. Znów bezwzględnie smaga swy'ćh rodaków, pisząc imoicznie. że na ofiarę Hirscha złozyc się miały wyłącznie pieniądze smsmotnswione przez panów galicyjskich za granicą, ich .Tosnnimosc i iekkony okraść spnawfta. że gigantycznemu zapisowi Hirscha strona polska jjest w smnie pnsecżw^Eamić nteporównaote mniejszą hmdaąię Mfey Maśi fcafessMoi. z karinej znsztą tylko część «od-kou sturyr imała, w tfouime piozyorik zjdł&aśasa® V8sajsa&a8®w rz&mcźhuczyek ipracr cdtaesopan. Ziasknkąiąae aesi ftą. że ł‘ta' c^rasettamom paa)»)m <. n wtem wfasnsji wua&y'**. Ste wcsfea^ie jt&pśc tsz tę manę zapiiu Hmdu. ttana ,nm*<cz» GKfteż sasonfe^kzydr,. piaaBpąą: ksadlrwie . mkmczt - tzk. hę&m > v aumjpnęcfti pufóUfogąiadh asa koi terma. TcKfea w (yas oatjtca twierdzić_; ze 'UMitŁ, tiaaąmy dissi jatmostnmite;. wszarauecne przez Prus* (tot&cjt Hinctui hf-£s«r timun vpr<w au dnaokier \vypłswasizi pmstm \x- tej mserzie_r

Jesrcwe ąrzssi \Hiwynt fitokiicm Ptas pow rógjl do tematu, ponowie ęhw£iąc HwKs i 'Stijatiy a. mm Zm-j&ęk    ; Alimoop Unclitei. i garnąc rodaków,

.czytelnikom Zy&Sfei    między tWZyiYii *ł50f0Rjunt«« pc>)*wth aę tuk

•Ui>m _:m rtusca .    ukorzył: fyk przyn^jmnte) t/kół fachowych, tk

z&l &mż fcedą. pfa?.yjsey Zyto' .**"

<..uVo'.\ przyiMWi dopiero ofa/erny artykuł ogło^/o-«y w    fżp&iach tu Urnach _aKi>W> Cwto$w^i)^u w li<CopaJ/ic

wfac *    \v żftaffuęwy    / pt^mnhi 12.000.000

pitt#'*¹ s\^^,i\v.i ****** Htf*h* <tę <ffa Prus* pretekstem dla

*****    vy w ewfcta {>**** **    nad kw^tią zy<k>w-

^    ,v,vx \ -^,v••>*'•<>. a j i? n»< &m&t\ t 11.«

****** < .MfaMfAĄt r# Vk| $ .1    |w ) j(x<imĄ£. \ ) | $ >%\

^v‘^c    )\t rtws.t n.< it><

4*nn***v*

piyh    ^U'^M^ ^/vA"" > v^tv'mW "W Wtt*** Ml    ^t

y>^M^ ) K-v»sĄ. , _n ^ ^

ską^:"°. W tym miejscu spróbuję się przyjrzeć jedynie tym wątkom, które dotyczą bezpośrednio zagadnień ekonomicznych, a zwłaszcza rzemiosła i rolnictwa. Wcześniej jednak pragnę zatrzymać się nieco dłużej nad charakterystyczną zmianą, jaka w poglądach Prusa zaszła w ciągu niespełna roku dzielącego pierwsze reakcje pisarza na dar Hirscha od przywołanej przed chwilą publikacji z listopada 1889 roku. O ile, jak już wspomniano, początkowo Prus skłonny był ów dar traktować w kategoriach wypracowanych wcześniej w związku z fundowaniem żydowskich szkół rzemieślniczych w kraju, o tyle teraz omawiana donacja zaczęła budzić zastrzeżenia publicysty.

Po pierwsze, wyraża on wątpliwość co do szczerości intencji ojkroćawęv_? pisząc: _nie wiemy [...] czyj to jest dar: czy filantropa Hirscha. który rca pamiątkę zmarłego syna w spiera sw oich jednowierców, czy też barona Hirscbą czk*^ ka Alliance Israelite, który na współkę z Rothscfaikkfn kupuje dta Żydów jątogś kolonie w Kanadzie? Wszystko to - konkluduje Prus - nie jest robotą wyrażjsą ćk dwuznacznym mydłkowameni⁷*, Wątpliwości te mogą    echo

olanej niewiele wcześniej przez JSłowe^ ćhiskusji m iccsei rzekoma «de> z»y Alliance Israelite do Żydów galicyj^idi < » jakoby nawofywaw j± do przejęcia zarówno ziemi, jak * stanowisk w Gai&ji*    %(**&/:/&

«rńe pomoc finansową w tym względzie, Jakkoi wiek byfo r/> otzywis?;* facja, w którą Prus nie wicrzyr , to jednak pz>sł>iżyła im do wypowiedzeń kilku sarkastycznych uwag na temat stosunków galicyjskich: jeżeli cfcodd o panowanie nad Galicją przez Żydów - pisał Prus (rzekomy - pr/yp. ą ć j mamfest Alliance Israelite nie tylko nie podaje żadnych nowych • lecz jest bardzo niedołężnym zdefiniowaniem tego, co się d/ieje w r/ec/ywnio-iy-i leszcze bowiem nie istniał Związek Izraelski, kiedy Żydzi już starał; się opanować galicyjski handel, zawładnąć gotówką, mnożyć ją /a pomocą prze* pysznych procentów, kupować nte tylko rozległe dobra ziemskie, ale ntmtt chłopskie zagrody tfd*

O tym

|ym< ze «4m pis*r/ przykładał do tej pub *. ••■ p wielką wigę    to ze

*utobtbl»ografti

spt	>r/ąd/onc)	w ItW	rołtw w	/Wią/fci	^9 * przygotowywanym
Ubu	\m*m pi<itr.	;> p&hki	{ h ttMW		k z prac p^Necywyesr
kK		i )(Vt	/y w^n		r*«Ndpa>nc
	v% U<nic on	nawiany	cykl 4	kolca 1	W^9 roto. por K(tkn

. IS M

V ' . - • .

^v "5. W***

/*. (HHJ. (JO	)cc. 7,
*k* (oprać	k fVt>pa	y% |w } B Pm	a. Kfrnti. s	J2. pi. \yy-
tys),	rmpsra	tn'ibi. .UmUi	r l$P*l sr 4
**4 nr *S| *	21 paidr	icnaka !	[w] lówab.	i U, i, Tktą
o dodać, a	o stanów	fc<ko bvtvi wn	irwoWn chai	aa many
Pisarz# ?.>	':.s	ktddkr	nchj(^% dmi	wd jalak
4**»	cbaccnw	nypKrtb po*	w>ćsao	spod priK
istiirct > a			ip 115. n
	Hiyprack	!

rmicnil nktdy £ < Mi

-Kv*r,

Jfcfcl