Pamięć I
Ujęcie magazynowe i procesualne. Rodzaje
pamięci.
Zajęcia 5
Psychologia poznawcza
Ewa Magier
Pamięć
Jest to zdolność umysłu do kodowania,
przechowywania, a póz
niej przypominania sobie
ró\
nych zdarzeń, których uprzednio
doświadczyliśmy.
Czyli:
pamięć to aktywny system umysłowy, który
odbiera, koduje, modyfikuje i wyszukuje
informacje.
1
Rodzaje pamięci
kryterium
Czas Format Sposób Mechanizm
przechowywania przechowywanych przechowywania i wydobywania
informacji wydobywania
Ultrakrótka Epizodyczna Deklaratywna Jawna
Krótkotrwała Semantyczna Niedeklaratywna Niejawna
Trwała
Model Tulvinga
" 9 faz pamięci
" pamięć  wypadkowa ró\
nych procesów
poznawczych:
 Spostrzegania, kodowania,przechowywania
śladu kodowanego, rekodowania,
przechowywania, poszukiwania
(wydobywania), dopasowania informacji z
pamięci do pytania, świadomości, decyzji o
zachowaniu
" Cykle pamięciowe: mały i du\
y
2
Koncepcja magazynowa pamięci
Autorzy: Atkinson i Shiffrin, 1968
Trzy niezale\
ne magazyny pamięciowe:
1. pamięć ultrakrótkotrwała
2. pamięć krótkotrwała
3. pamięć trwała
Ró\
niące się:
1. Sposobem kodowania,
2. Pojemnością
3. Sposobem wydobywania informacji
Pamięć ultrakrótkotrwała
" Sperling
" Procedura częściowego odtwarzania
3
Schemat eksperymentu Sperlinga
500 ms
Dz
więk Odtworzenie
prezentacja
wskazujący linię linii
liter do wskazywanej
zapamiętania tonem
Pamięć ultrakrótkotrwała (Sperling)
W procedurze sprawozdania częściowego
W procedurze całościowego
badani odtwarzają poprawnie elementy z
sprawozdania badani odtwarzają
prezentowanej matrycy nawet gdy zawiera
ok. 6 elementów
ona 18 elementów.
Czas między ekspozycją matrycy bodz
ców a sygnałem wskazującym istotnie wpływa
na odtworzenia:
Sygnał uzyskany po upływie kilku sekund (powy\
ej 500 ms) od ekspozycji
matrycy uniemo\
liwia odtworzenie jakiegokolwiek elementu
Gdy sygnałem jest kółko pojawiające się w miejscu wcześniejszej ekspozycji bodz
ca,
badani nie są w stanie odtworzyć tego bodz
ca
maskowanie wsteczne: gdy póz
niejszy wizualny bodziec interferuje z percepcja bodz
ca
wcześniejszego
" Gdy na matrycy pojawiły się ró\
nokolorowe bodz
ce a sygnał wskazywał jaki kolor
osoba badana ma odtwarzać, wyniki były zbli\
one do wyników uzyskanych w
standardowej procedurze
" Gdy na matrycy pojawiły litery i cyfry a sygnał wskazywał czy badani mają
odtwarzać litery czy cyfry, było to zadanie dla nich niewykonalne
4
Pamięć krótkotrwała
Pamięć krótkotrwała: Badania
Sternberga
Czas przeszukiwania pamięci w badaniach
Sternberga
1. Zale\
y od liczby elementów wzorcowych: czas
reakcji rośnie liniowo wraz ze zwiększaniem się
rozmiaru przeszukiwanego zbioru, więc
przeszukiwanie jest sekwencyjne
2. Nie zale\
y od tego, czy weryfikacja zakończy się
odpowiedzią  tak czy  nie : wyczerpujący
(kompletne dla całego zbioru) charakter
przeszukiwania, ujawnia się w tym balistyczność
procesu przeszukiwania
3. Nie zale\
y od miejsca w szeregu, na którym
znajduje się poszukiwana cyfra.
5
Pamięć krótkotrwała: Zadania typu Brown-
Peterson
Procedura uniemo\
liwiająca stosowanie wewnętrznych powtórek
(i tym samym rejestrowanie informacji w pamięci trwałej),
stosowanych w naturalny sposób by utrzymać potrzebna treść
w pamięci.
Dlatego:
Stosowanie zadania z odliczaniem wstecz
Materiał bezsensowny: by uniknąć porcjowania(grupowania),
Porcjowanie:
1. pojemność pamięci krótkotrwałej zale\
na jest od liczby
 porcji a nie od samej liczby cyfr/liter
2. Porcjowanie ułatwia: materiał staje się powtarzalny i
przewidywalny
3. Indywidualne strategie porcjowania
4. Najbardziej efektywne porcjowanie cyfr na trójki
Pamięć krótkotrwała: Zadania typu Brown-
Peterson
% popr odp.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
3 6 9 12 15 18
Czas przechowywania w sekundach
6
Pamięć krótkotrwała
Hamowanie retroaktywne
Hamowanie proaktywne:
Odliczanie wstecz elementem
utrudnienie zapamiętywania
hamującym przechowywanie treści
nowego materiału z uwagi na
zadanej w pamięci
wcześniej zapamiętany
(podobny) materiał
Zjawisko uwolnienia od hamowania proaktywnego (Wickens iin)
Koń Zebra Pies Miedz

owca Lis Wielbłąd Cynk
Tygrys Kot Mysz Ołów
5+9-7+4-8 9-7+8-4+5 4+7-6+9-2 9 -5+7-4+8
Zmiana kategorii
Pamięć krótkotrwała
Hamowanie proaktywne: utrudnienie zapamiętywania
nowego materiału z uwagi na wcześniej zapamiętany podobny
materiał
100
%
80
Zmiana kategorii
odtworzenia
Bez zmiany
60
40
20
0
1 2 3 4
materiał
7
Pamięć krótkotrwała
Hamowanie proaktywne: utrudnienie zapamiętywania
nowego materiału z uwagi na wcześniej zapamiętany podobny
materiału
Zjawisko uwolnienia od hamowania proaktywnego (Wickens):
Uwolnienie dotyczy zmian:
" Przechodzenia od liter do cyfr
" Od obiektów małych do du\
ych
" Od ciemnego tła do jasnego
" Ale największy efekt w zmianach znaczeniowych
PAMIEĆ ROBOCZA 
Koncepcja BADDELEYA
ALLAN
BADDELEY
8
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja BADDELEYA
Centralny
system
wykonawczy
Szkicownik
Pętla fonologiczna
wzrokowo-przestrzenny
Pętla artykulacyjna
Bufor
Wewnętrzny skryba
epizodyczny
Magazyn fonologiczny
Magazyn wzrokowy
Język Pamięć Znaczenia
epizodyczna informacji
wzrokowych
Struktury skrystalizowane
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja BADDELEYA
Centralny system wykonawczy
" Przydzielanie innym podsystemom zasobów
uwagi
" Nadzorowanie operacji umysłowych
" Monitorowanie i kontrolowanie operacji, wychwytywanie
błędów
" Uruchamianie procedur korygujących
" Koordynacja i integracja informacji (np.
pochodzących z ró\
nych modalności
9
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja Cowana
Nelson Cowan
" Pamięć jest zorganizowana w postaci sieci
" Informacje w pamięci długotrwałej zapisane w
formie sieci.
" Pamięć robocza to ZAKTYWOWANA część
pamięci długotrwałej.
" Aktywowanie wspomagane centralnym systemem
wykonawczym (podobnym jak u Baddeleya)
" Aktywowanie na kilka sposobów
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja Cowana
Centralny system wykonawczy
Znany bodziec Reakcje
kontrolowane
habituacja
Reakcje
Znany bodziec
ognisko
automatyczne
uwagi
wolicjonala uwaga
Pamięć zaktywowana
Nowy bodziec
Pamięć długotrwała
10
Magazyn sensoryczny
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja Cowana
Aktywowanie
Aktywacja na 3 poziomach:
" Brak aktywacji
" przechowywanie informacji w pamięci długotrwałej)
" Średni poziom aktywacji
" poza ogniskiem uwagi, ale mo\
e wpływać na przetwarzanie informacji
" Relatywnie szybkie wygaszanie informacji jeśli pozostaje poza uwagą
" Wysoki poziom aktywacji
" w ognisku uwagi
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja Cowana
Bodziec
znany
nowy
-Habituacja -brak habituacji
-poza ogniskiem uwagi -w ognisku uwagi
-mo\
na objąć ogniskiem uwagi:
-aktywowanie automatyczne
aktywowanie wolicjonale
Egzogenna kontrola
Endogenna kontrola
11
PAMIEĆ ROBOCZA - Koncepcja Cowana
Przydzielanie zasobów uwagi:
WOLICJONALNE AKTYWOWANIE
REPREZENATCJI Z PAMI
CI
DA
UGOTRWAA
EJ
12