Zapewnienie jakości zgodnie z ISO
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
17025
18.10.2006
Oliver Gans
04.07.2006| slide 1
Zapewnienie jakości I
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
system jakości
odpowiednie środowisko laboratoryjne
wykształcony, wyszkolony, z odpowiednimi umiejętnościami
personel
procedury szkoleń i rejestry
odpowiednio utrzymane urzÄ…dzenia i ich kalibracja
procedury kontroli jakości
udokumentowane i zwalidowane metody
spójność pomiarowa i niepewność pomiarów
04.07.2006| slide 2
Zapewnienie jakości II
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
procedury sprawdzania i raportowania
środki zapobiegawcze i korygujące
badanie biegłości
audyty wewnętrzne i procedury weryfikacji
procedury skarg
wymagania dla odczynników, kalibracji, pomiar
norm i materiałów
04.07.2006| slide 3
Kontrola jakości
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Analizy materiałów referencyjnych/norm
pomiarowych
Analizy ślepych prób
Zastosowanie norm kontroli jakości i wykresów
kontroli
Analizy pustych
Analizy próbek znaczonych
Analizy duplikatów
04.07.2006| slide 4
Metody badań
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
odpowiednia identyfikacja
zakres
parametry albo ilości i zakresy do określenia
aparaty i urzÄ…dzenia
opis procedury
kryteria i/albo wymagania dla akceptacji/odmowy
niepewność procedury szacującej niepewność
04.07.2006| slide 5
Opis procedury, włączając w to
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
dołączanie znaków identyfikacyjnych,
postępowanie, transport, magazynowanie i
przygotowywanie składników
wykonywanie sprawdzania odbywa siÄ™ przed
rozpoczęciem prac
sprawdzanie, \
e urządzenia pracują prawidłowo i,
gdzie wymagane, kalibracja i dopasowanie
urządzeń przez ka\
dym u\
yciem
metoda zapisu obserwacji i wyników
przestrzeganie wszelkich środków bezpieczeństwa
04.07.2006| slide 6
Walidacja metod
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Walidacja jest potwierdzeniem, \
e konkretne wymagania dla
określonego zamierzonego zastosowania są wypełnione
Walidacja jest tak szeroko zakrojona jak jest to konieczne w
celu wypełnienia potrzeb
Metody parametrów wykonania
granice wykrywalności i oznaczalności
dokładność
zakres
selektywność metody
liniowość
granice powtarzalności i/albo odtwarzalności
odporność
niepewność wyników
Walidacja jest zawsze kompromisem między kosztami,
ryzykiem i mo\
liwościami technicznymi
04.07.2006| slide 7
Charakterystyka
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
wykonania metody
Walidacja mo\
e zawierać procedury pobierania
próbek, postępowania z nimi i transportu
W celu determinacji wykonania metody mo\
liwe
są następujące techniki
Kalibracja przy u\
yciu wzorców i materiałów odniesienia
Porównanie wyników uzyskanych innymi metodami
Porównania międzylaboratoryjne
Systematyczna ocena czynników wpływających na wyniki
Ocena niepewności
04.07.2006| slide 8
Niepewność pomiaru
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Def.: Parametr, zwiÄ…zany z rezultatem pomiaru,
który charakteryzuje rozrzut wyników, który
mo\
na w uzasadniony sposób przypisać wartości
mierzonej.
Niepewność pomiaru charakteryzuje zakres
wyników, wśród których powiedziane jest, \
e
znajduje się prawdziwy wynik, z określoną
wartością pewności
ISO 17025 wymaga, by laboratoria oceniły swoją
niepewność pomiaru
04.07.2006| slide 9
y
ródła niepewności
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Próbowanie
Przed badaniem
Odchylenia metody
Warunki przechowywania
Wpływ instrumentów
Czystość odczynników
Warunki pomiarów
Przykładowe skutki
Pusta korekcja
Wpływ operatora
Przypadkowe wpływy
04.07.2006| slide 10
Określenie niepewności
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Ocenić niepewność powstającą z ka\
dego
indywidualnego z
ródła a następnie połączyć je
Poprzez bezpośrednie ustalenie zło\
onego wkładu
do niepewności na podstawie wyników z
niektórych albo wszystkich z
ródeł przy
zastosowaniu danych metodyk pomiarowych
Zidentyfikować główne z
ródła
Składniki, których jest mniej ni\
1/3 w stosunku do
największego nie muszą być szczegółowo oceniane
Powinno być zrobione przedwstępne oszacowanie
przyczynienia się składników do niepewności
Wykluczenie nieistotnych składników
04.07.2006| slide 11
Określenie niepewności II
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Odpowiedniość poprzednich badań (szacowanie
niepewności) musi być przedstawiona poprzez
Wykazanie, \
e mo\
e być osiągnięta podobna precyzja jak
ta osiągnięta wcześniej
Wykazanie, \
e zastosowanie odchylenia danych
poprzednio otrzymanych jest uzasadnione poprzez
ustalenie odchylenia na odpowiednich materiałach
referencyjnych
Działanie ciągłe w ramach kontroli statystycznej jak
pokazane w wynikach regularnych prób Kontroli Jakości
Szacowanie niepewności poprzez określanie
poszczególnych składników
Ściśle odpowiadające certyfikowane materiały
Szacowanie niepewności przy u\
yciu uprzednio
04.07.2006| slide 12
współpracującego rozwoju metody i danych badań
walidacji
Przykład A
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Przygotowanie wzorcowanego standardu kadmu w
HNO3 dla AAS
1000.m.P
-1
= [mgl ]
c
Cd
V
cCd: stÄ™\
enie Cd [mg/l]
1000: współczynnik konwersji z ml do l
m: masa wysokiej czystości metalu [mg]
P: Czystość metalu podana jako współczynnik masy
V: Objętość cieczy wzorcowanego standardu
04.07.2006| slide 13
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Przykład A
y
ródła niepewności:
Czystość metalu: 99,99 +/- 0,01 % (dostawca)
P=0,9999 +/- 0,0001
0.001
(prostokątny rozkład)
u(P) = = 0.000058
3
Niepewność Masy m jest oszacowana przy u\
yciu zaleceń
producentów dotyczących szacowania niepewności
u(m)=0,05 mg
Trzy główne oddziaływania na Objętość V (kalibracja,
powtarzalność i temperatura)
04.07.2006| slide 14
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Objętość (Przykład A)
Objętość V:
Kalibracja: Produkcja: 100 ml +/- 0.1 ml
0.1ml
= 0.04ml (Trójkątny rozkład)
6
Powtarzalność: Niepewność z uwagi na zmiany w
zawartości mo\
e być szacowana z powtarzalnych badań z
odchyleniem standardu o 0.02 ml.
Temperatura: zało\
enie 20 °C +/- 4 °C dla Å›rodowiska
laboratoryjnego. Współczynnik rozszerzalności
objÄ™toÅ›ciowej dla wody jest 2.1 x 10-4 °C-1
Ä… (100x4x2.1x10-4 ) = Ä…0.084ml
0.084
= 0.05ml
(Prostokątny rozkład)
3
04.07.2006| slide 15
Określenie niepewności 
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Objętość (Przykład A)
ZÅ‚o\
ona niepewność Objętości V:
u(V ) = 0.042 + 0.022 + 0.052 = 0.07
Obliczając zło\
oną niepewność pomiarową
uc (cCd )
u(P) u(m) u(V )
= ( )2 + ( )2 + ( )2 = 0.0000582 + 0.00052 + 0.00072 = 0.0009
cCd P m V
-1 -1
uc (Cd) = cCd x0.0009 = 1000mgl x0.0009 = 0.9mgl
04.07.2006| slide 16
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Przykład B
Nonylofenol w wodzie
Mieszanina techniczna jako standard (<90%)
Brak materiałów odniesienia
Wzorce izotopowe nie są dostępne
Badania międzylaboratoryjne/Badania biegłości nie są
dostępne
Zało\
enie dla głównych z
ródeł niepewności
Precyzja (ró\
nice między przypadkami -  run to run
variation )
BÅ‚Ä…d systematyczny
Materiał wzorcowy
04.07.2006| slide 17
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Przykład B
Mniej istotne z
ródła niepewności
Niepewności objętościowe i wywa\
enia
Wpływ operatora i przypadkowe skutki
Czystość odczynnika
sÄ… zaniedbane
Mniej istotne z
ródła niepewności
Warunki magazynowania
Wpływ instrumentów
Warunki pomiarów
są włączone
04.07.2006| slide 18
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Nonylofenol
Niepewność związana z precyzją pomiaru (ró\
nice
między przypadkami   run to run variation )
34 powtarzane analizy zawierające pobieranie próbek,
przed-badaniem, ustalanie z LC-MS
Standardowe odchylenie s=0.1253
Niepewność
0.1253
u(P) = = 0.089
2
04.07.2006| slide 19
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Nonylofenol
Niepewność związana z błędem systematycznym
Brak badań międzylaboratoryjnych
Brak materiałów odniesienia
Badania odzyskiwania znaczonych próbek
Standardowe odchylenie s = 0.097
Niepewność
0.097
u(B) = = 0.018
30
04.07.2006| slide 20
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Nonylofenol
Niepewność dla kalibracji standardu
Mieszanina techniczna
> 90 %
95 +/- 5 %
Standardowe odchylenie s = 0.05
Niepewność
0.05
(prostokątny rozkład)
u = = 0.029
3
04.07.2006| slide 21
Określenie niepewności -
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Nonylofenol
Inne zało\
enie standardowego odchylenia
Mieszanina techniczna
> 90 %
90 +/- 10 %
Standardowe odchylenie s = 0.1
0.1
Niepewność
u = = 0.048
(Trójkątny rozkład)
6
Obliczając zło\
oną niepewność pomiarową
uc(cNP )
= (u(P))2 + (u(B))2 + (u(S))2 = 0.0892 + 0.0182 + 0.0292 = 0.095
cNP
U = 0,095 x c(NP)
04.07.2006| slide 22
Rozszerzona niepewność dla
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
nonylofenolu w wodzie
Rozszerzona niepewność
Szacowanie kilku niepewności
Zaniedbanie kilku parametrów
K =2 dla przybli\
onego poziomu ufności 95 %
U (NP) = u (NP) x 2 = 0.095 x 2 = 0.19
04.07.2006| slide 23
implement REACH
implement REACH
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
implemen
Dziękuję za uwagę
04.07.2006| slide 24