DSC03387

WSTĘP FILOLOGICZNY

Boaurnrfzis.n, | nię jest utworem jednolitymi Z pierwotno] dwuzwrotkowej

pieśni rozrasta się ona do kilkunastu stroi, a w jednym z XV l-wW.znyołi pr/j kazów liczy nawet 22 z wrotki.

Takie rozrastanie się krótkiej początkowo pieśni nie jest właściwością jedynej Bogurodzicy. To sąmo obserwujemy w szeregu innych najstarszych pieśni religijnych w językach ludowych środkowej Europy, przy czym wszystkie one posiadają lub pierwotnie posiadały refren/ Ewie deison* Drugim przykładem polskim,_jest.Pieśń -Wielkanocna Chrystus a martwych wstał jc, w Czechach zjawisko to wrstepuie w utworach JSiiatii Fódom i Tt>/Ah uSinmlmcL w—Siem, czech W Christ ist erstanden. Trzeba jednak zaznaczyć, że wszystkie te pieśni były rozszerzane przy pomocy zwrotek, mających choćby w przybliżeniu tę samą budowę co pierwotny zrąb utworu i śpiewanych na tę samą melodię, natomiast JUZ •pobieżna analiza struktury wers vf ikucy jn o-mci nri vc.7,nc i 7innu-r o dzicy pozwala wyodrębnić w niej trzy grupy zwrotek:

I.    Zwrotki 1—2. zakończone refrenem Rwie eleison. Jest to cześć najstarsza;

II.    Zwrotki .3—6. tzw. pieśń wielkanocna.

TTT. Zwrotki dalsza, tzw. pieśń pasyjna z dodatkami okolicznościowymi. fCzgść pierwsza 'różni sięod pozostałych tak swym układem wersylikacYi-nvm. jak i ch^akterei^mellSdil.łOześć druga i triecia aa co prawda inaczer zbudowane pod względem wierszowym, jednak melodia części trzeciej nawia-znie do melodii części drugiej (ściślej: do melodii piątej zwrotki).

Ponieważ poszczególne części [Bogurodzicy powstały niezależnie od siebie (bezwzględnie pewny jest brak związku genetycznego między częścią pierwszą i dragą), saMa z nich zostanie poniżej omówiona odrębnie.

CZEŚĆ PIERWSZA PIEŚNI

Początki pieśni religijnych w językach ludowych ,    '

W kościele łaeińskim udział wiemych-laików w śpiewie liturgicznym by v starożytności dość znaczny, z biegiem czasu jednak coraz więcej śpiewóy otąd masowych poczęli wykonywać zawodowi kantorzy^{1 2}. Wę węzesnyn

1

¹ B. Stablein, Gśmeindegesang. A. MittchiUcr, [w:] Die Musik in Geschichte. uvd Gegcnizart.Al meine Enzyklopddie der Musik, Bd. 4(1965), kol.1636—1049. W. S.ckonk, Udział ludu to ofierze mss

2

(tej. Zarys historyczny. Lublin 1960.