DSC01605

WYKŁAD 1: STRUKTURALIZM

Strukturalizm nie jest zjawiskiem jednolitym, w literaturze zapoczątkował go Ferdinand de Saussure. Koncepcje strukturalne ujawniały się jednak wcześniej w różnych dziedzinach (tam, gdzie występował PRYMAT FUNKCJI NAD GENEZĄ).

Podejście strukturalne polega na ujmowaniu elementów jako pewnej całości, ma charakter precyzyjny - elementy nabierają znaczenia w strukturze. Strukturalne podejście do ujęcia pojęcia jako pojęcia całości. Nie da się go odłączyć od filozofii, że miejsce jest ważniejsza niż to co go wypełnia np.ojciec i matka to pozycje w strukturze; to że jesteśmy śmiertelnikami wyznacza struktura, prędzej czy później dojdziemy do tej granicy. Strukturalizm uznawany bywał za nieodłączny od materializmu, antyhumanistyczny i ideologiczny.

ANTYHUMANIZM STRUKTURALIZMU- Nie wystarczy wymienić miejsce Boga 'człowiekiem , by zmienić strukturę. Śmierć Boga oznacza śmierć człowieka.

Wykład strukturalizmu (de Saussure):

1916 - opublikowanie „Kursu językoznawstwa ogólnego” de Saussure’a - zaprezentował w nim wykład strukturalizmu:

1. Język to autonomiczny system znaków, niezależnych od rzeczywistości.

Język to system różnic. Znaczenie nie jest wpisane w elementy np. nakrycie głowy kobiety zamorznej i biednej.

Znaczenie jest arbitralne, wynika z miejsca słowa w systemie.

2.    Żeby się komunikować należy opanować gramatykę i leksykę.

3.    Ważne jest rozróżnienie na langue i parole. System i wypowiedz.

4.    Język można badać tylko z określonego punktu widzenia (podejście synchroniczne) (diachrofiia zajmuje się następstwem czasowym). Dzięki uwolnieniu języka ze związki z historycznością, realnością. Udało mu się stworzyć maksymalnie czystą naukę ojęzyku-> literaturoznawstwo.

5. Charakterystyczne opozycja. Strukturalizm preferuje myślenie przez opozycję. Podział na 2

Jest idealnym dla strukturalistów podziałem.

-    system języka - mowa

-    znaczące - znaczone

Analizować coś to dostrzegać opozycje.

PRASKIE KOŁO JĘZYKOZNAWCÓW/ SZKOŁA STRUKTURALNA Duże znaczenie miało Praskie Koło Językoznawców (Mukarovski, Treubiecki, Mathesius). Zajmowała się istotą języka poetyckiego. Podkreślali autonomiczność języka poetyckiego, język ten odsłania nowe wymiary. Uznali, że w języku najważniejsza jest funkcja estetyczna (zwrócenie uwagi na sam komunikat).

1960 r Roman Jacobson „Poetyka w świetle językoznawstwa” - w języku najważniejsza jest funkcja poetycka - projekcja zasady ekwiwalencji z osi wyboru na oś kombinacji. Ujęcie