1629290473

1629290473



przestrzenią, trzeba sięgnąć po pewne uogólnienia. Zwrot przestrzenny nie jest zjawiskiem nowym - sam termin obecny jest, zwłaszcza w tekstach i wystąpieniach anglojęzycznych badaczy od kilkunastu lat - jednakże wciąż się rozwija i rośnie, wciąż jest „płynną materią”, która nie mieści się w jasno wyznaczonych granicach.

Oczywiście, zainteresowanie przestrzenią i miejscem towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, jednakże tak silny, na tak wielu polach zwrot zdarza się po raz pierwszy. Wybranie formy continuum nie jest błędem - proces „zdarzania się” wciąż trwa, codziennie niemal pojawiają się nowe teksty dotyczące przestrzeni w kulturze, literaturze, pracach badawczych, powstają nowe interpretacje starszych teorii i dzieł. Próbując szukać korzeni współczesnego, datowanego mniej więcej na połowę lat 90. minionego wieku1, zainteresowania przestrzennością, można by sięgnąć do modernistycznego namysłu nad miastem, jednakże odpowiedniejszą cezurą wydaje się być druga wojna światowa2 3. To właśnie po niej przestrzeń zaczęła być przedmiotem zainteresowania badaczy i teoretyków co najmniej na równi z czasem. Zmiany te zauważa jako jeden z pierwszych Michel Foucault w swoim wykładzie O innych przestrzeniach^. Zjawisko to było związane nie tylko z reakcją na dotychczasową „przewagę” czasu / temporalności, ale też z tworzącą się po traumach wojennych nową wrażliwością estetyczną4, przejawiającą się i jednoczenie mającą korzenie w wielu nurtach (po)nowoczesności: postmodernizmie, globalizacji, przekształceniach struktur

9

1

   Zob. np. E. Rybicka, Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca, w: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. R. Nycz, T. Walas, Kraków: Universitas, 2012, s. 311-316.

2

   Tak podają m.in. Westphal (B. Westphal, Geocriticism: Real and Fictional Spaces, trans. R.T. Taiły, New York: Palgrave Macmillan, 2011, s. 14), Prieto (E. Prieto, Geocriticism, Geopoetics, Geophilosphy and Beyond, in: Geocritical Explorations. Space, Place, and Mapping in Literary and Cultural Studies, ed. R.T. Taiły. New York: Palgrave Macmillan, 2011, s. 14-15), Taiły (Spatiality.... s. 3), najwidoczniejszym jednak przejawem początków zainteresowania przestrzenią w innym niż dotychczas wymiarze było powstanie geografii humanistycznej w latach 70. minionego wieku, na co zwraca uwagę Elżbieta Rybicka (E. Rybicka, Zwrot topograficzny w badaniach literackich..., s. 322).

3

   M. Foucault. Inne przestrzenie, przel. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6, s. 117-125. Wykład był wygłoszony już w 1967 roku (jako O innych przestrzeniach), ale został opublikowany dopiero w roku 1984 jako Des espaces autres, angielski przekład ukazał się w 1986 roku, a polski w 2005 w „Tekstach Drugich” (Zob. R.T. Taiły, Spatiality..., s. 119; por. M. Olszewska, O przestrzeni: na progu doświadczenia, „Anthropos?" 2010. nr 14-15, s. 12). Foucault, co znamienne, mówi o powstającej, nowej epoce: „Obecna epoka będzie przypuszczalnie w większym stopniu epoką przestrzeni. Znajdujemy się w czasach symultaniczności, w epoce zestawiania, w epoce rzeczy bliskich i dalekich, jednego obok drugiego, rozproszonego. Znajdujemy się w momencie, kiedy, jak sądzę, świat wydaje się nie tyle długą historią rozwijającą się w czasie, co siecią łączącą punkty i przecinającą własne poplątane odnogi". M. Foucault, Inne przestrzenie..., s. 117.

4

   Por. R.T. Taiły. Spatiality.... s. 3, 11-12; B. Westphal, Geocriticism..., s. 14, 25.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20081221076 ciałami. Ale przestrzeń nie jest także cechą w tym sensie przysługującą ciałom, jak
pierwiastków jest możliwych do pozyskania z wód oceanicznych. Ich przestrzeń nie jest ograniczona je
17075 Obraz1 KATEGORIE SOCJOLEKTALNE 231 Warto zauważyć też fakt, że w świecie przestępczym nie ma
przestępczość nie jest indywidualną cechą jednostki lecz cechą jednostki, lecz cechą sąsiedztwa
kpk c >r Ł-«aw>vv, t" 153 Sąd właściwy dla sprawców przestępstw nie jest właściwy dla: a
7 (2) 21. społeczna szkodliwość cza du jako element materialny definicji przestępstwa Nie jest
Dla człowieka religijnego przestrzeń nie jest jednorodna dzieli się: przestrzeń zwykła - bezkształt,
23 PO ŚMIERCI BOGA doświadczenia wiary? Nie jest przy tym wykluczone, że przedstawione narodziny i ś
DSCN7803 Trzeba jednak podkreślić, że żadna dyscyplina socjologiczna nie jest w takiej jak socjologi
36238 rekonstrukcje 12$ IIACH likwidacji zakładu górniczego lub jego części, po zakończeniu wierce
kreskówki, w których kot zostaje przejechany przez ciężarówkę, ale po chwili wstaje i nic mu nie jes

więcej podobnych podstron