DSC03493 (2)

ANDRZEJ KEMPISTY

NARZĘDZIA Z KOŚCI I ROGU POŁUDNIOWEJ GRUPY KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH Z TERENU WY2YNY MAŁOPOLSKIEJ

OPyflHH H3 POrA M KOCTM C TEPPHTOPHH MAJIOnOJIbCKOtt B03BBtffiEHH0CTM, nPHHAflJIEJKAmME K KDJKHOH rpynnE KyjIbTyPbl BOPOHKOBMflHblX HAIH

BONĘ AND HORN IMPLEMENTS OF THE SOUTHERN GROUP OF THE FUNNEL BEAKER CULTURE ON THE UPLAND OF SOUTH POLAND

Zadaniem niniejszej pracy ¹ jest scharakteryzowanie narzędzi rogowych i kościanych kultury pucharów lejkowatych na terenie Wyżyny Małopolskiej. Określenia terenu7 z którego pochodzą badane narzędzia, dokonano na podstawie podziału na regiony geograficzne S. Lence w i c z a. Południową i Wschodnią granicę omawianego regiotnu stanowi koryto Wisły, od zachodu zaś granica jego przebiega wzdłuż jurajskiej ‘kuesty, ciągnącej się od Krzeszowic przez Olkusz, Częstochowę aż do tego miejsca, w którym Liswarta przybiera równoleżnikowy kierunek biegu, a dalej do Wielunia i od niego na wschód do Piotrkowa Trybunalskiego, skąd wzdłuż Pilicy dochodzi do Wisły. Tak określony obszar zawierający trzy regiony geograficzne: Wyżynę Kie-lecko-Sandomierską, Nieckę Nidziańską i Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, nosi w geografii nazwę Wyżyny Małopolskiej.

Wybór takiego terenu do badań został podyktowany pragnieniem konsekwentnego pogodzenia geograficznych kryteriów determinujących region w sensie geograficznym z ważnymi względami natury „warsztatowej”. Nadzwyczaj istotnym czynnikiem, który zachęca do uznania za północną granicę badanego terenu granicy geograficznego regionu, to jest Wyżyny Małopolskiej, była zgodność na tym odcinku przebiegu rubieży grupy wschodniej i grupy południowej kultury pucharów lejkowatych z przebiegiem konsekwentnie wytyczonej, w oparciu o geograficzne kryteria, granicy regionu geograficznego. Nie wchodząc w rozważania, czy zbieżność ta jest przypadkowa, należy sądzić, że w każdym razie taka linia graniczna jest uzasadniona. Południowa i Wschodnia granica, za którą przyjęto bieg Wisły, jest poparta kryteriami geograficznymi, jak i tym praktycznym względem, że nieliczne stanowiska kultury pucharów lejkowatych z okolic Rzeszowa, Przemyśla i Krakowa usytuowane na prawym brzegu Wisły nie dostarczyły zabytków z kości i rogu (Skawina i Za-krzów, powt Kraków, Cewków Słane Sio-

301

1

Opracowanie niniejsze zostało wykonane w innym i obszerniejszym układzie jako temat pracy magisterskiej w Zakładzie Archeologii Polski Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. dr Wł. Antoniewicza. Sam temat zaś został mi zasugerowany przez prof. dr Z. Podkowińską, której zawdzięczam również wiele cennych wskazówek i rad oraz dużą pomoc w zakresie fotografowania zabytków ćmielowskich.