0036

21

Powstanie i rozwój rodu ludzkiego.

narzędziami kamiennemi z kości, rogu reniferowego lub z kości słoniowej. W ostatnim czasie rozeszła się wieść o wielkich malowidłach ściennych, napotkanych w grotach doliny Wezery obok słynnej stacji Les Eyzies w Dorgogne, a przedstawiających stada mamutów, koziorożców, żubrów i t. p.

Przedhistoryczna czaszka ludzka ze Spy w Jłelgji.

Według oryginału w muzeum w Li£ge.

Rozwój sztuki w okresie lodowym jest najbardziej bodaj zdumiewającym wynikiem badań nad przeddziejową przeszłością rodu naszego, tern bardziej, że stara ta kultura okresu lodowego, jak się zdaje, później wygasła, i jest rzeczą wątpliwą, czy wiązała się z kulturą nowszego okresu kamiennego.

Szczątki szkieletów ludzkich z końca okresu lodowego zostały również znalezione w pieczarach francuskich w Dordogne. Sądząc według dzieł owych artystów, dziwić się nie można, że czaszki ich, jak np. czaszka starca i kobiety z groty w Cro-Magnon objętością swoją i pięknością sklepienia nie ustępują zgoła nowożytnym. Byłaby to wszakże rzecz bardzo osobliwa, gdyby człowiek nie ulegał zmianom w ciągu długich czasów dy-luwialnych. Ze stanowiska zoologicznego można było z góry oczekiwać, że kości ludzkie z dawniejszych czasów napływowych przedstawiać muszą odstępstwa od stanu obecnego, potrzeba było wszakże długich roztrząsali i sporów, zanim ocena należyta szkieletów pochodzących z tego okresu zyskała ogólne uznanie.

Kości takie napotkano po‘raz pierwszy w roku 1856, co oczywiście wzbudziło silne zajęcie, nietylko w sferach naukowych, ale i śród całego ogółu oświeconego. Robotnicy, uprzątając wtedy pieczarę w górach wapiennych doliny Neander (Neandertal) pod Dusseldorfem, natknęli się na części szkieletu, z którego przynajmniej pewną liczbę kości ocalił dr. Fuhlrott, a między niemi osobliwą czaszkę. Przy znacznej szerokości i długości czaszka posiadała sklepienie nader płaskie. Potężne nabrzmiałości,