DSC04064

rów DomaAlklQ|o Wierchu n» 1 ^łutllmlu t florą wieku górnoplłoceńskie-go i t pogrnnicica czwnrtorzędu (wg badań paleobotanicznych J. Oszast, 1973). Koplojslocon przedpola Karpat wymaga dalszych badań.

TATRY 1 KOTLJNA NOWOTARSKA

O osadach eoplejstoceńskich w Tatrach wiadomo bardzo niewiele.

Na niewątpliwie przedczwartorzędowej powierzchni zrównania w rejonie Czerwonych Wierchów występują skąpe ślady porowatej, bardzo zwietrzałej brekcji piargowej (Z. Kotański, 1958). Brekcja składa się z ostrokrawędzistych okruchów wapieni i dolomitów o spoiwie kalcy-towym typu martwicowego. Jest ona śladem starego piargu, powstałego pierwotnie u stóp nie istniejących już stoków. Z. Kotański przypuszcza, że pokrywa piargowa po swym powstaniu mogła być redepo-nowana.

Eoplejstoceńskie, a ściślej wieku zlodowacenia najstarszego, mogą być ponadto pokrywy żwirowiskowe przykrywające dna IV piętra jaskiń tatrzańskich. Piętro to jest położone na wysokości 61—88 m ponad dnem dolin. Z. Wójcik (1966), który w wyniku systematycznych badań około 200 jaskiń sformułował ten pogląd, sądzi, że pokrywy te są efektem akumulacji potoków fluwioglacjalnych wypływających z ówcześnie istniejących lodowców w dolinach tatrzańskich. Podobne zjawiska istniały w czasie późniejszych zlodowaceń dając początek powstaniu pokryw wodnolodowcowyeh w jaskiniach młodszych i niżej położonych pięter. ..Preglacjalne” — jak pisze Z. Wójcik (1960b) — są też gliniasto-ilaste wypełnienia („terra rosa”, S. Małkowski, 1924) lapiezów rozwiniętych pod pokrywą plejstoceńską w Szaflarach w Kotlinie Nowotarskiej.

Miąższe pokrywy akumulacyjne wieku eoplejstoceńskiego występują w dnie północnej części równoleżnikowo wyciągniętej Kotliny Nowotarskiej. L. Watycha (1973) opisał je z najniższej części profilu czwartorzędu w profilu wiertniczym Wróblówka z głębokości 117,0—103,7 m. Osady te składają się z dużych okruchów i otoczaków piaskowca z niewielką domieszką gliny, a także z gliny piaszczystej ze żwirem i otoczakami, piasków różnoziamistych ze żwirem i otoczakami, iłu i piasku zielonego.

L. Watycha uważa, że są to osady rzek płynących z północy i zachodu, a później w niewielkiej ilości również z Tatr, akumulowane podczas stałej subsydencji północnej części kotliny. Spągowe części tych osadów powstały w warunkach klimatu borealnego, przy ograniczonym rozwoju lasów sosnowych (opinia J. Oszast, wg L. Watychy, 1973). O czwartorzędowym wieku dolnej części pokrywy we Wróblówce decyduje, według J. Oszast, plejstoceńskie spektrum pyłkowe. Cechy litologiczne eoplejstocenu z Wróblówki upodabniają go do pokrywy Domańskiego Wierchu, co według L. Watychy może być podstawą do korelacji wiekowej.

We wschodniej części Kotliny Orawsko-Nowotarskiej znajduje się przekrój w Mizernej, od lat będący podstawa stratygrafii najstarszego czwartorzędu nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Do eoplejstocenu, w rozumieniu przyjętym w niniejszym opracowaniu, należy tam górna część osadów słodkowodnych, odsłaniających się wzdłuż potoków Mi-6 — Budowa geologiczna Polski