DSC04143

W V • i i w A MTftATYCMArfA

W V • i i w A MTftATYCMArfA

nych pięter c*w«rtor*ędowyQh), jogo „falowośolą" którą tuk dobra* p₀. znano w osadach schyłku tego glacjału, Dyskusyjno jest liczba i korę. lnojii stadialńw prsedniaksymalnych. Co do korelacji, dodać należy uwg. gę wybiegającą poza ściśle rozumiane ramy niniejszego opracowania,

Podobnie jak w osadach morskich w klasycznej geologii, tak 1 przy { transgresji łądolodu, warstwy transgresywne nie mogą być na większych obszarach synchroniczne, ze wzglądu na stopniowy postąp tran*.    j_g

gresji. Mimo to w ogólniejszej skali czasu geologicznego poziomy trans-gresywne są uważane za poziomy odniesienia, a nawet przewodnie,    K    „

Co do liczby stadiałów przedmaksymalnych zauważyć trzeba, te wy- 1    tJ

chodząc z falowości przebiegu zlodowacenia środkowopolskiego — nie    J

tylko podczas recesji, lecz również podczas jego transgresji — założyć I    j<

można, że stadiałów tych było więcej niż jeden. Praktycznie na ten bezleśny, a może prawie bezroślinny okres przypadałyby osady, których nie    p

sposób datować palinologicznie. Wykazują one jednak skomplikowany skład oraz cykliczną, choć niezbyt regularną sedymentację. Prawdopo- i    i

dobnie w tym okresie powstały osady zaliczone przez E. Riihlego do schyłku interglacjału mazowieckiego i opisane przede wszystkim z Warszawy (E. Riihle, 1955, str. 47) oraz Łukowa np. w otworach 3, 4, 5, 6    <

jako poziomy c, d, e tego interglacjału (E. Riihle, 1969b). Osady te zawierają jednak jedną do trzech warstw gliny zwałowej i dlatego trudno uznać je za interglacjalne.

Do stadiałów przedmaksymalnych zaliczyć również należy kujawską serię zasypania, w składzie litologicznym czterocykliczną, zakończoną poziomem gliny zwałowej starszej od stadiału maksymalnego.

Reasumując, można więc liczyć się z trzema lub czterema stadiałami (ewentualnie fazami) przedmaksymalnymi wyróżnionymi na podstawie zróżnicowania facjalnego. Ponieważ osady te nie zawierają diagnostycznych szczątków roślinnych, należy poszukiwać innych metod, które wykazałyby wiekową odrębność poszczególnych poziomów litologiczno-fa-cjalnych należących do wymienionych serii, odpowiadających bliskiej transgresji lądolodu.

Dotychczas nieco szczegółowiej opracowano i nazwano jeden ze sta-diałów — modliński, wyróżniony głównie na podstawie wielocyklicznoś-ci osadów zastoiskowych w dużych zastoiskach nad Wisłą, Bugiem i Wkrą (M. D. Baraniecka w: M. D. Baraniecka i in., 1978).

Na przedpolu Gór Świętokrzyskich i Wyżyny Lubelskiej występują najmłodsze poziomy osadów interglacjału mazowieckiego, stanowiące przejście do zlodowacenia środkowopolskiego (S. Z. Różycki, 1961a, 1964a). Osady te są znane m. in. z Jankowie, Zastronia, Bąkowa i Gapi-nina, w facji rzecznej dolinnej, oraz z Nowin Żukowskich w facji jeziornej, wysoczyznowej.

Nad osadami IV, najmłodszego cyklu sedymentacji rzecznej i jeziornej występują osady jeziorzyska dolnej Pilicy. Są to warstwy mułków, mułków ilastych, piasków mułkowatych i piasków, miąższości co najmniej 15 m (Gapinin). Warstwy te zawierają szczątki roślin i odłamki drewna. Zaznacza się w nich dwudzielność wyrażona dwiema sekwencjami sedymentacyjnymi od warstw bardziej piaszczystych w dole do bardziej ilastych w górze. Jeziorzysko to od północnego przedpola Gór Świętokrzyskich sięgało po okolice Góry Kalwarii, gdzie jego utwory opisali W. Karaszewski (1952) i Z. Sarnacka (1961, 1965).