DSC02776

65

3. Naturalizm pitagorejski. Pitagoras

Następnie przestrzegaj sprawiedliwości, tak w słowach, jak i uczynkach. Staraj się przyzwyczaić do tego, abyś we wszystkim postępował rozważnie. Wiedz, że przeznaczeniem wszystkich jest umrzeć. Bogactwo niekiedy chętnie zdobywaj, niekiedy znowu rad się go zrzeknij. Z nieszczęść, jakie z woli bogów nawiedzają śmiertelnych, część przeznaczoną ci losem znoś ze spokojem i bez szemrania. Wolno ci także, o ile możesz, używać środków zaradczych. Wiedz jednak przy tym, że nie za wiele ich daje los dobrym. Wiele przyjdzie ci słuchać mów ludzkich, dobrych i dych. Ty ich jednak nie słuchaj z podziwem, ani nie dozwól, by cię odwiodły od celu. Jeżeli ktoś będzie mówił coś fałszywego, słuchaj wyrozumiale. To zaś, co teraz ci powiem, zachowaj w każdej sprawie: niech nikt czy to przez słowa, czy to przez czyny nie nakłoni cię do tego, byś miał coś mówić lub czynić, co by dla ciebie nie było lepsze. Zastanów się najpierw, zanim coś masz uczynić, abyś się nie naraził na śmieszność. Mówić bowiem lub czynić bez uprzedniego namysłu jest właściwością nierozważnego człowieka. C^yń to, czego później nie będziesz musiał żałować. Ale nie czyń niczego, na czym się nie znasz. Ucz się najpierw wszystkiego, co może ci być pożyteczne. W ten sposób spędzisz życie w największej radości. Nie zaniedbuj jednak troski o zdrowie. Zachowaj umiarkowanie w jedzeniu, piciu i ćwiczeniach cielesnych. Mówiąc

0    umiarkowaniu, mam na myśli to wszystko, co ci później nie sprawi cierpienia. Przyzwyczajaj się do prostego, nie wystawnego sposobu życia. Unikaj wszystkiego, co budzi zazdrość. Nie bądź hojny tam, gdzie nie trzeba, jak ktoś nieświadomy tego, co dobre i przyzwoite, ale też nie bądź

1    skąpcem. We wszystkim najlepszy jest umiar. Czyń to, co ci nie wyjdzie na szkodę, lecz zanim cokolwiek uczynisz, najpierw się namyśl.

Niech sen nie spocznie na twych zmęczonych powiekach, zanim nie przejdziesz w myślach poszczególnych uczynków dnia minionego: W czym źle postąpiłem? Co wykonałem, a co opuściłem z mych powinności? I tak od początku do końca badaj kolejno wszystkie uczynki, i złych żałuj ze skruchą, a z dobrych się raduj. W tych rzeczach musisz usilnie się ćwiczyć, o tych rozmyślać, te musisz pokochać.

5 — Antologia filozofii starożytnej