DSC04364

Zachowania w sytuacji konfliktowej mogą być uwarunkowane określonymi postawami wobec świata, siebie i innych ludzi. Postawy te wynikają m.in. z doświadczeń, zdobytej wiedzy, cech osobowościowych, a wpływają na stosunek do otaczającej rzeczywistości, determinują postrzeganie i ocenę sytuacji społecznych, w tym również konfliktowych. Innym elementem mającym wpływ na zachowanie w sytuacji konfliktu jest reakcja drugiej strony, np. agresja sprzyja zachowaniom obronnym (w tym również użyciu siły), uległość może wzmacniać rywalizacyjne nastawienie oponenta.

Nie bez znaczenia dla podejmowanych działań jest również to, czy strony uznają przedmiot konfliktu ważny, istotny czy czują się dość silne, by podjąć interwencję wymagającą czasu i nakładów. Wiele konfliktów przypomina grę

0    sumie zerowej, tzn. ich uczestnicy walcząc o realizację swoich interesów

1    celów osiągają korzyści kosztem strat strony przeciwnej (po prostu tyle ile jedna strona zyska, druga straci - są tylko zwycięzcy i pokonani). Tymczasem konflikty można rozwiązywać tak, by nie było stron przegranych i w teorii gier nazywa się to grą o sumie niezerowej - w przypadku udanej kooperacji mogą bowiem zyskać czy wygrać obie strony. Współpraca bywa trudna - szczególnie wtedy, gdy negatywne emocje, dawne urazy czy egocentryzm zaburzają rzeczową analizę sytuacji i obiektywną ocenę faktów - ale daje efekty lepsze niż walka czy bierne poddanie się problemom.

Ważnym krokiem w stronę budowy porozumienia jest próba spojrzenia na problem z pozycji bezstronnego obserwatora, a także poznanie i uwzględnienie racji oponenta. Odkrycie i zrozumienie motywów oraz rzeczywistych potrzeb drugiej strony pozwala na wypracowanie porozumienia, które będzie nie tylko tymczasowym załagodzeniem sporu, ale realną, respektowaną umową. Konstruktywnemu rozwiązywaniu konfliktów sprzyjają procedury, które stwarzają szanse na wypracowanie trwałych porozumień. Należą do nich m.in. negocjacje i mediacje. W obu przypadkach bowiem wyłącznie od stron zależy ostateczny kształt i jakość zawartej umowy.

ZALECANA LITERATURA

Berne E.: W co grają ludzie. PWN, Warszawa 1997.

Bialyszewski H.: Teoretyczne problemy sprzeczności i konfliktów społecznych. PWN, Warszawa 1983.

Coser L.: Społeczne funkcje konfliktu [w:] Elementy teorii socjologicznych. PWN, Warszawa 1975.

Dana D.: Rozwiązywanie konfliktów.. PWE, Warszawa 1993.

Gul J., Haman W.: Docenić konflikt. Wyd. Kontrakt, Warszawa 1993.

Johnson D.W.: Podaj dłoń. Warszawa 1992.

Mesjasz C.: Mediacje w konflikcie. Przegląd Organizacji, nr 9, 1992.

Slaboó A.: Konflikty społeczne i negocjacje. Kraków 1995.