DSC04587

ikich, a także skóry. Obserwowano również deformacje powierzchni kur* dybanów. Zniszczeniu te, wru/ z ormtwiuną wcześniej kurchością, sztywnością i często twardością skór kurdybanów, stanowią zasadnicze problemy konserwatorskie.

Skóry garbowane aktywnie reagują na zmiany wilgotności otoczenia. Znany jest w przemyśle skórzanym problem suszenia mokrych skór po procesach garbarskich. Nieodpowiednie suszenie może zniszczyć efekty najlepszego garbowania.

Zawartość wilgoci w skórach zależy wyraźnie od KU powietrza jc otaczające go. Zależy również od rodzaju wyprawy skór,

Tabela 3

Zawartość wilgoci w skórze garbowanej roślinnie w różnych warunkach RH (wg B, Chylewskiego)'¹

Względna wilgotność powietrza w %	Zawartość wilgoci w stanie równowagi w nienutłuszczonej skórze cieieęcej garbowanej roślinnie w %
20	10
40	12
60	19
ao	21
100	34

Woda wchłaniana poprzez skórę jest częściowo wiązana chemicznie. Może być połączona za pomocą mostków wodorowych z grupami peptydowymi głównego łańcucha kolagenowego lub bocznymi łańcuchami cząsteczki kolage* nu. W warunkach długiego przebywania i osiągnięcia stanu równowagi przez, skórę w atmosferze zawierającej 70% RH występują tylko te dwie formy związania wody. Dopiero w atmosferze powyżej 70% KH występuje w skórze również woda pochłonięta fizycznie.

Stwierdzono, że skóry garbowane roślinnie pochłaniają wodę proporcjonai-nie do zwartości w nich substancji białkowych. Mają one tym większą zdolność do pochłaniania wody im mniejsza jest w nich zawartość garbnika rozpuszczalnego.

Sucha skóra umieszczona w powietrzu o podwyższonej wilgotności szybko wchałania wodę. Zdolność pęcznienia dla skóry garbowanej roślinnie wynosi 60 70%^M. Pociąga to za sobą wzrost ciężaru skór, a także zmiany ich

» H, Cfeyjawdo, Chemia fizynna, ». 342.

» K J, HMkiawjcz, FifykaeHemia, » t|*.