DSC05450 (4)

80

stylem", dla którego stanowić one mają jedynie inspirację, /wracał J tym uwagę na znaczenie nowych materiałów i konstrukcji: ,.Wprow^?| żelaza i cynku jako materyału budowlanego musi stanowczo zmienić jj chitekturę"⁷.

Natomiast dla Matuszewskiego - zainspirowanego poglądami badj krakowskich - szansą na odrodzenie polskiej architektury miał być po^S do form gotyckiej architektury ceglanej Pomoru i pokrewnej jej archit^J Mazowsza, Kujaw, Wielkopolski i Litwy oraz do form gotyku krakowskie^ określonych terminem „stylu wiślano-bałtyckiego". Poglądy Matuszewskiej podzielił później także Martynowski, wcześniej wprost wrogi idei „wH| bałtyckiej". Dążenie do odnowienia tradycji polskiego gotyku dostr w twórczości B. Podczaszyńskicgo (kościoły w Starej Wsi, 1866-1871, j rano wie, 1875) oraz £. Cichockiego, autora kościoła w Ciechocinki (1873-1884). W dwu wieżowej fasadzie tej budowli zastosowano bog^ ceglane motywy dekoracyjne oraz szczyt zamknięty motywem oślego luką zaczerpnięty z wileńskiego kościoła św. Anny, chętnie później naśladowcy Kościół w Ciechocinku uznać należy za pierwszą budowlę, w której kotgfc. wen tnie wprowadzono formy propagowane przez zwolenników „slylu| lano-bahyckicgo" Konkurs na kościół praski przypieczętował populara# tego terminu i związanych z nim motywów.

Wybór form gotyckich, jako narodowych, miał także swoją głębszą ideową konotację, sytuując jednoznacznie Polskę w kręgu kultury zachodniej zarówno w sensie szerszym, historycznym, jak i bardziej bezpośrednio, w aspekcie współczesnym. Przypomnieć trzeba, że neogotyk w tym okresie już od kilku dziesięcioleci święcił triumfy w krajach Europy Zachodniej. Na ziemiach polskich znajdujących się pod rosyjskim zaborem forma neogotyckiego kościoła zyskiwała dodatkowe znaczenie - stała wyraziście w opozycji do rusko* -bizantyjskiej architektury prawosławnych cerkwi, które po Powstaniu Słoniowym władze carskie zaczęły wznosić na terenie Królestwa z nową intensywnością. Sama idea budowy kościoła praskiego związana była ze wzniesienia wcześniej na Pradze, w latach 1868-1869 wielkiej cerkwi metropolitalnej św. Marii Magdaleny (arch. Syczew), która górowała na prawobrzeżną Warszaw Nowy kościół katolicki miał zrównoważyć ów obcy akcent architektom^.

W konkursie zwyciężył projekt J. P. Dzickońskicgo - co było wielkim sukcesem zdobywającego coraz silniejszą pozycję w stolicy architekta któqr zrealizowano w latach 1888-1894. Kościół, pod wezwaniem św. Floriana, otrzymał formę wzorowaną na katedrach francuskich, ale przede wszystkim chyba na katedrze kolońskicj, przetłumaczoną na materiał ceglany. W jego architekturze dostrzec także można niewątpliwy wpływ wiedeńskiego Vou* Kirche Heinricha von Ferstla z lat 1856-1879. Motywy „rodzime" ograni*

. .(dynie do ceglanego detalu. Mimo to budowa łcoiciola wywołała entuzjazm dla ncogotyka i liartm „stylu wi*Uw>4>aKyckie|D^,\ świątynia tlała się wzorcem chętnie powielanym w następnych latach J^BÓach zaboru ro^tkiego

Rys. 26. Łódź. aicdiaha Towsnystwa Kredytosaga Mwpkieto.

187S-1S81. arch. H. M&jcw-sto

Obok Warszawy największym ośrodkiem miejskim Królestwa stała się w drugiej połowie XIX stulecia Łódź. dynamicznie rosnący ośrodek przemyski włókienniczego. W latach siedemdziesiątych zaczął się kształtować sowy* wielkomiejski charakter miasta. Rozwijało się tutaj budownictwo przemysłowe i mieszkaniowe, powstawały interesujące rezydencje fabrykantów. Istotną rolę odegrał w tym czasie Hilary Majewski (1S3&-1892). który studiował w petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych, a następnie przez kilka lat dzięki uzyskanemu stypendium rządowemu uzupełniał wykształcenie za granicą, głównie we Włoszech. W 1S72 r.. w momencie. *d> Lód* weszła w fazę prz

yśpieszonego rozwoju, objął funkcję architekta