DSC05451 (2)

miejskiego. W latach 1878-1881 wzniósł siedzibę Miejskiego Tostm—J Kredytowego o neorenesansowych formach, z plastycznie ukształtowana fasadą urozmaiconą ryzalitami. Podpis Mąjewskiego widnieje na projektuj wielu łódzkich kamienic i fabrykanckich rezydencji, choć jego autorstwo w większości wypadków wydaje się wątpliwe. Wiadomo, że łódzcy przemy*] łowcy, w większości pochodzący z ziem niemieckich lub austriackich, chętnie zamawiali projekty stawianych przez siebie budowli u architektów po. chodzących z tamtych ziem. szczególnie wśród twórców wrocławskich i berlińskich, a ich urzędowe kopie wykonywane na potrzeby urzędu gubernia!-nego, podpisywał z reguły łódzki architekt miejski.

Wśród gmachów, jakie wyrastały przy ul. Piotrkowskiej, skałą wyróżniała się kamienica będąca własnością najpotężniejszego łódzkiego przemysłowca Karola Schciblcra. Usytuowany narożnie gmach, o ncorenesansowym wy. stroju, zwieńczony został dominantą w postaci wykusza z kopulą (1881). I Kamienica H Konsiadta (1885) przybrana została w szaty renesansu fraą. cuskiego, jakie jej twórca, Juliusz Jung (1837-1916), architekt przybyły do | Loda ze Stuttgartu, a wykształcony w Paryżu, chętnie stosował. Specyfiką architektury łódzkiej są rezydencje przemysłowców, sytuowane zarówno w zwartej zabudowie śródmiejskiej, jak i w otoczeniu ogrodu, zazwycaf w pobliżu fabryki. Zastosowanie miały w nich przede wszystkim motywy dojrzałego renesansu włoskiego, czego przykładami mogą być willa Edwarda Herbsta (1876), willa Ludwika Grohmanna (1881), siedziby fabrykant* Juliusza Hcinzla (1880) i bankiera Maksymiliana Goldfcdera przy ul. Piotrkowskiej (1891) bądź też interesujący zespół willi z mieszkaniami do wynaję-da (1884-1886) przy prywatnej ulicy fabrykanta Ludwika Meyera, zwaną Pasażem Meyera (obecnie ul. Moniuszki). Jednocześnie w rezydencji Roberta Biedermanna, usytuowanej przy fabryce, pojawiły się formy florenckiego ąuattrocenla (około 1880). zaś w willi Rudolfa Kellera (1890) neorenesansu francuskiego. Z kolei pałacyki Jakuba Hertza (1892, arch. J. Jung) i Arnolda Stillera (1892) skomponowane zostały przy wykorzystaniu elementów późnego renesansu francuskiego i manieryzmu niderlandzkiego.

Równic znamienna dla Łodzi stała się architektura fabryczna, spośród której wyróżnia się monumentalny gmach przędzalni fabryki Izraela K. Poznańskiego (1878, odbudowany po pożarze 1890) oraz zespół Księżego Młyna Karola Scheiblera, wznoszony w latach siedemdziesiątych. Zastosowanie nie-tynkowanej cegły i elementów średniowiecznej architektury obronnej nadało tym budowlom surowy, monumentalny charakter. Zespołowi lubryc/nemu Księży Młyn towarzyszyło osiedle robotnicze z szeregami piętrowych domów, uzupełnione „programem socjalnym’*: sklepem, kantyną, szkolą, salą teatralną, s także wspomniana wcześniej willa Herbstów - całość zaprojektowana z rozmachem jako duże założenie przestrzenne, później uzupełniane o nowe elcmen* ' ty. jak szpital przyfabryczny św. Anny czy budynek własnej straży pożarnej.

Lód*. ******